ГИРУДОТЕРАПИЯ (Hirudotherapia), шуллукшифоӣ, муолиҷа ба тавассути шуллук. Г. таърихи хеле қадима дорад. Асосгузори он Никандр аз Колофон мебошад (с. 100 – 130 то м.). Асарҳои аввалинро оид ба шуллукшифоӣ Буқрот, Ҷолинус ва Абӯалӣ ибни Сино навиштаанд. Олими машҳури рус Н.И. Пирогов ба Г. эътибори хос медод. Г. ҳамчун усули иловагии …

ГИСТАМИН, моддаи аз нигоҳи физиологӣ фаъол; мансуби гурӯҳи аминҳои биогенӣ аст. Г. дар организм аз аминокислотаҳо – гистидин ҳосил мешавад; он ба миқдори зиёд дар ҳуҷайраҳои захим (фарбеҳ) низ вуҷуд дорад. Г. камубеш ба воситаи ғизо ҳам ба организм ворид мешавад. Г. дар таркиби хун асосан дар шакли пайвасти ғайрифаъол …

ГИСТЕРОСКОПИЯ (юн. hystera – бачадон ва skopeo – муоина кардан), муоинаи даруни бачадон ба воситаи гистероскоп. Г.-ро духтур дар беморхона ба ҷо меорад. Онро бо мақсади ташхиси нуқси инкишофи бачадон, часпидагиҳои бачадонӣ, миомаи зери луобпарда, эндометриози даруни бачадон, полипҳо ва саратони эндометрия кор мефармоянд; он ҳамчунин барои назорати сифати тароши …

ГИСТИДИН, аминокислотаи гетеросиклӣ, яке аз 20 аминокислотаҳое, ки протеин ҳосил мекунанд. Дар об нағз, дар этанол бад ҳал мешавад; дар эфир ҳал намешавад. Г.-ро ба таркиби бисёр доруҳои витаминӣ илова мекунанд. Г. яке аз аминокислотаҳои муҳим баҳри сабзишу барқарор шудани бофтаҳо аст. Миқдори он дар таркиби гемоглобин бисёр мебошад. Г.-ро …

ГИСТИОСИТҲО (аз юн. histion – бофта ва kytos – ҷойгоҳ; дар ин ҷо ҳуҷайра), ҳуҷайраҳои пӯлаи бофтаҳои пайвандии ҷонварони мӯҳрадор ва одам. Г. дар организм вазифаи муҳофизатро иҷро мекунанд. Онҳо заррачаҳои гуногун, аз ҷумла бактерияҳоро дошта ҳазм менамоянд. Г. дар аснои ангезишҳои гуногун, мас., ҳангоми аксуламалҳои илтиҳобӣ фаъол гашта, ба …

ГИСТОЛОГИЯ (Histologia; аз юн. histos – бофта ва …логия), бофташиносӣ, як соҳаи морфология, ки сохтор, инкишоф ва фаъолияти бофтаҳои ҳайвоноти серҳуҷайра ва одамро меомӯзад. Г. бо ситология (таълимот дар бораи ҳуҷайра, сохт ва фаъолияти он) зич алоқаманд аст. Сохти ҳар як бофта дар ҷараёни онтогенез (такмили фардии организм, ки аз …

ГИСТОПЛАЗМОЗ, бемории Дарлинг, ситомикози Дарлинг, микози амиқ; аксар боиси иллати шуш ва узвҳои дигар мегардад. Ангезандаи Г. занбӯруғи Histoplusma capsulatum мебошад. Дар хоки нам ва об то 6 ҳафта маҳфуз мемонад. Одам дар натиҷаи ба роҳи нафас афтодани спораҳои занбӯруғ сироят меёбад. Ҳолатҳои аз одам ба одам сироят намудани ангезаи …

ГЛАУКОМА (Glaucoma; аз юн. glaukos – сабзи нилгун), бемории музмини чашм. Нишонаи асосии Г. баланд шудани фишори дохили чашм мебошад. Баъзе бофтаҳои чашм (зуҷоҷия ва қарния) дар натиҷаи давр задани моеъи даруни чашм (дар таркибаш моддаҳои ғизоӣ дорад) ғизо мегиранд. Моеъи ба тозагӣ ҳосил ва ба ғӯзаи чашм воридгашта бо …

ГЛИКОГЕН (аз юн. glykys – ширин ва gennao – ҳосил кардан; номи пештарааш – крахмали ҳайвонот), полисахарид; массаи мол. 107 – 109; молекулааш аз боқимондаи глюкоза иборат аст. Г.-ро с. 1857 К. Бернар дар ҷигар кашф намудааст. Г. дар организм бо ду роҳ таҷзия мешавад: 1) дар раванди ҳозима зери …

ГЛИКОГЕНОЗҲО (Glycogenosis), бемории гликогенӣ, гурӯҳи бемориҳои ирсии мубодилаи карбогидратҳо. Г. бинобар норасоии ферментҳое, ки дар ҷараёни таҷзия ё синтези гликоген иштирок мекунанд, ба вуҷуд меоянд. Вобаста ба ихтилоли фаъолияти ферментҳо 13 навъи Г.-ро фарқ мекунанд, ки 9 навъи онҳо нисбатан пурра омӯхта шудаанд. Ҳангоми гликогенози навъи I кӯдакон бидуни аломатҳои …