АМБУЛАТОРИЯ (лот. ambulatorius – бо рафтуо иҷро кардан), муассисаи пешгирию табобати бемориҳо. А. ба фаъолияти нуқтаҳои фелдшерию акушерӣ ва нигаҳдории тандурустӣ назорату роҳбарӣ мекунад. Назар ба дармонгоҳ дар А. шумораи ками мутахассисон – терапевт, ҷарроҳ, педиатр, стоматолог кор мекунанд. Беморонеро, ки ба намуди дигари ёрии тиббӣ мӯҳтоҷанд, ба муассисаҳои дахлдор …

АМВОҶИ ЭЛЕКТРОМАГНИТӣ, афканишоти электромагнитӣ, тағйири майдони электромагнитӣ, ки дар фазо бо суръати ниҳоӣ (охирнок) паҳн мешавад., афканишоти электромагнитӣ, тағйири майдони электромагнитӣ, ки дар фазо бо суръати ниҳоӣ (охирнок) паҳн мешавад. Ба афканишоти электромагнитӣ мавҷҳои радио (мавҷҳои дароз, миёна, кӯтоҳ, ултракӯтоҳ ва микромавҷҳо), афканишоти гармӣ (шуоъҳои инфрасурх, рӯшноии ба чашм намоён …

АМЕНОРЕЯ (аз а – ҳиссачаи инкорӣ, юн. men – моҳ ва rheo – мешорам), беҳайзӣ, ҳайз надидан. Ҳолатест, ки зан дар муддати 6 моҳ ё аз ин бештар ҳайз намебинад. Агар духтар баъди ба балоғат расидан ё зан тамоман ҳайз надида бошад, А.-и якумин ва агар боре ҳайз дида, минбаъд …

АМЁБАҲО (Amoebina), як гурӯҳи соддатаринҳо. Бештар дар обанборҳои шириноб, гоҳо дар хок сукунат ихтиёр мекунанд. А.-ҳои паразит низ мавҷуданд. Андозаи А. аз 50 мкм то 2 – 3 мм аст. А. шакли доимӣ надоранд. А.-е, ки ҷисмашон аз ситоплазма иборат аст, пойҳои қалбакӣ (псевдоподияҳо) дошта, онҳо вазифаи ҳаракат ва доштани …

АМЁБИАЗ (Amoebiasis), дизентерияи амёбавӣ, як навъ бемории паразитӣ. Ҳангоми он рӯдаҳо захмнок мешаванд, гоҳо думбал (абстсесс)-и ҷигар, майна ба вуҷуд меояд, шуш ва узвҳои дигар осеб меёбанд. Ангезаи А. (Entamoeda histolytica) ба оилаи Entamoebidae, синфи Sarcodinae (қалбакипойҳо), типи Protozoa мансуб аст. Ҳаёти ангезанда аз ду давра иборат мебошад: нашвӣ (трофозоид) …

АМИЛАЗАҲО, ферментҳое, ки оҳар, гликоген ва диг. полисахаридҳои ба онҳо наздикро таҷзия мекунанд. Се навъи А. маълуманд: α – Амилаза (крахмалро ба декстринҳо табдил медиҳад; амилазаи декстриногенӣ); β – Амилаза (крахмалро ба малтоза табдил медиҳад; амилазаи сахарогенӣ); глюкозамилаза (ҳосил шудани глюкоза ва декстринро таъмин менамояд). α – Амилаза дар растаниҳо …

АМИЛОИДОЗ (Amyloidosis), бемориҳое, ки бинобар дар бофтаҳои гуногуни организм таҳшин шудани сафедаҳо – амилоидҳо рух менамоянд. А.-еро, ки ба бофтаҳои тамоми организм таъсир мерасонад, А.-и мунташир меноманд. Он метавонад ба ҳама узвҳои одам таъсири номатлуб расонад. А. бемории алоҳида аст, вале имкон дорад, ки дар натиҷаи бемориҳои дигар, мас., миеломаҳо, …

ВАКСИНАТСИЯ, барои ба вуҷуд овардани муқовимати организм бар зидди бемориҳои сироятӣ гузаронидани ҳар гуна ваксинаҳо, анатоксин, гамма-глобулинҳо ва зардобҳои масунӣ. Мақсад аз В. ба даст овардани иммунитети фаъол ё ба муддати кӯтоҳ аз ангеза ё заҳри он муҳофизат кардани организм (тайёр кардани иммунитети ғайрифаъол) мебошад. Барои ба вуҷуд овардани иммунитети …

АМИНОВ Ҳусейн Ҷумъаевич (тав. 02. 10. 1946, ноҳ. Қизилтеппаи вил. Бухорои Ҷумҳурии ӯзбекистон), духтури кӯдакон, доктори илмҳои тиб (2006). Хатмкардаи ДДТТ (1969). Духтури минтақавии бемориҳои кӯдакони Дармонгоҳи кӯдаконаи ш. Қӯрғонтеппа (1969 – 71), духтури кӯдакон ва сардухтури беморхонаи минтақавии Кофарниҳони ноҳ. Орҷоникидзеобод (ҳоло ш. Ваҳдат, 1971 – 74), ординатори клиникии …

АМИНОКИСЛОТАҲО, синфи пайвастҳои органикӣ, ки дар таркибашон гурӯҳи карбоксил ( – СООН) ва аминогурӯҳ (– NH2) мавҷуд аст. А. хосияти кислотагӣ ва асосӣ доранд. Вобаста аз сохтор А. алифатӣ ва ароматӣ мешаванд. Чанд навъи А.-и алифатӣ, мас., α –, β –, γ – ва ғ. маълуманд. Аз α – аминокислотаҳо …