АМИНҲОИ БИОГЕНӣ, гурӯҳи пайвастҳои органикии нитрогендор, ки дар организм бо роҳи декарбоксилонии аминокислотаҳо, яъне аз молекулаи онҳо ҷудо шудани гурӯҳи карбоксил – СООН, ҳосил мешаванд. Барои организм аминоспиртҳое, ки дар таркибашон боқимондаи пирокатехин (1,2 – дигидроксибензол, катехол) мавҷуд аст (катехоламинҳо), аҳамияти калон доранд. Катехоламинҳо (дофамин, норадреналин, адреналин) дар натиҷаи мубодилаи …

АМИНҶОНОВ Сайфинаҷот (16. 9. 1935, Хуҷанд – 5. 2. 2005, ҳамон ҷо), духтури муолиҷ, доктори илмҳои тиб (1987), проф. (1990), Аълочии тандурустии СССР (1975). Хатмкардаи ДДТТ (1957). Духтури муолиҷи беморхонаи минтақавии деҳаи Исмоили ноҳ. Хуҷанд (1957 – 59), аспиранти Пажӯҳишгоҳи тибби кишварӣ (1960 – 63) ва корманди Пажӯҳишгоҳи гастроэнтерологияи АИ …

АМИОТРОФИЯ (Amyotrophia), бемориест, ки дар натиҷаи он массаи мушакҳо хеле кам мешавад. Дар мавриди А. мушакҳо сусту заиф мегарданд. А. ба гурӯҳи бемориҳои вазнин мансуб аст. А.-и ҳароммағзӣ дар давраи туфулият ба вуҷуд меояд, бинобар ин онро А.-и кӯдакӣ низ меноманд; бемории ирсӣ буда, ҳамчун беҳолии умумӣ, атрофияи мушакҳои тан …

АММИАК (аз юн. hals ammoniakos – навшодир), NH3, пайвасти химиявии нитроген бо гидроген. Дар табиат дар натиҷаи таҷзияи моддаҳои нитрогендори органикӣ ҳосил мешавад. А. гази беранг буда, бӯи тези нафасгир дорад. Омехтаи А.-и хушк бо ҳаво метаркад. А. моддаи хеле фаъол аст. Аз ҳисоби ҷуфти электронҳои тақсимнагаштаи нитроген ба реаксия …

АМНЕЗИЯ (Amnesia; аз а – ҳиссачаи инкорӣ ва mneme – хотира), фаромӯшхотирӣ, ихтилоли хотир. Чанд хели А. мавҷуд аст, мас., А.-и ретроградӣ – кас воқеаҳои пеш аз беморӣ дидаву шунидаашро пурра ё қисман фаромӯш мекунад; А.-и репродуктивӣ – бемор ном, рӯзи вуқӯи воқеа, шумораю шакли чизҳо ва ғ.-ро фавран ба …

АМНИОСЕНТЕЗ (Amniocentesis; аз amnion – ҷанинпарда ва kentesis – шикофтан), пунксияи пардаи ҷанин. А. бо мақсади ташхисӣ барои гирифтани оби ҳамроҳак истифода мегардад. Мурод аз А. муқаррар кардани вазъи ҷанин, баъзе бемориҳои ирсӣ, бемории гемолизии кӯдак ҳангоми резус-конфликт ва ғ. мебошад. А. бо мақсади ба халтаи ҷанин фиристодани дору ва …

АМНИОСКОПИЯ (Amnioscopia; юн. amnion – ҷанинпарда ва scopeo – мушоҳида кардан), тавассути эндоскоп, ки ба гарданаи бачадон ворид карда шудааст, муоина намудани ҳолати ҷанинпарда. А. дар мавриди гумонбар шудан аз гипоксияи шадид ё музмини тифл, аз мӯҳлат гузаштани ҳомилагӣ, ҳангоми резус-конфликт ва ғ. амалӣ гардонда мешавад. Вобаста ба ранг, шаффофият …

АМНИОТОМИЯ (Amniotomia; аз amnion – ҷанинпарда ва tome – буридан), чок кардан ё даррондани ҷанинхалта. Бо мақсади ангехтани дард, инчунин ҳангоми ғафс будани пардаи ҷанин, паст ҷой гирифтан ё қисман ҷудо шудани ҳамроҳак, баланд шудани фишори хун дар вақти таваллуд амалӣ гардонда мешавад. А.-ро дар шароити тамйизӣ (ниг. Асептика) ба …

АМОНҚАРА (Ungernia victoris), зевак, ҷавак, ҷавзак, гиёҳест бисёрсола. Барги дарози тасмашакл, хӯшагули чатрнамо, гули зангӯла ё қифшакли зард, ғӯзаи сепарраи сертухм, тухми калони бӯри сиёҳтоб дорад. Авг. – сент. гул карда тухм мебандад. Асосан дар нишебиҳои кӯҳу хоктеппаҳо (2000 – 3000 м аз с.б.) мерӯяд. Дар тибби халқӣ пиёзаки дар …

АМПЕЛОТЕРАПИЯ (Ampelotherapia; аз юн. ampelos – ангур ва терапия), ангуршифоӣ, бо мақсади табобати бемориҳои гуногун истифода бурдани ангури тару тоза ва афшураи он. А. яке аз усулҳои парҳезшифоӣ буда бо маслиҳату таъиноти духтур ва якҷоя бо фармакотерапия (дорушифоӣ) ба ҷо оварда мешавад. Хосиятҳои шифобахшӣ ва парҳезии ангур аз замонҳои қадим …