ГУЛОБ (арабҳо мо-ул-вард гӯянд), обест мусаффо ва шаффоф, ки аз гулҳои садбарги хушбӯи ҷойдорӣ (гули сурх, оташӣ, гулобӣ ва ғ.) бо роҳи тақтир ҳосил мекунанд. Бештар аз он шарбатеро тайёр карда менӯшанд, ки қандугулоб ном дорад. Г. дар Эрон, Покистон, Бангладеш, қисман дар Ҳиндустон, баъзе мамлакатҳои араб ва дар аксар …

ГУЛОВ Маҳмадшоҳ Қурбоналиевич (тав. 01. 01. 1966, деҳаи Ҳусейншайхи ноҳ. Данғара), ҷарроҳи тахассуси дараҷаи олӣ, доктори илми тиб (2007), проф. (2008). Хатмкардаи факултаи муолиҷавии ДДТТ (1989). Духтури интерн оид ба тахассуси ҷарроҳӣ (1989 – 90), ҷарроҳи шӯъбаи ҷарроҳии калонсолони Беморхонаи вилоятии 2-юми ш. Кӯлоб (1990 – 93), ординатори клиникии кафедраи …

ГУЛСАНГ, лишайник (Lichenes), гурӯҳи растаниҳои дараҷаи паст. Г. аз ҳамзистии занбӯруғҳо ва обсабзҳо ба вуҷуд меояд. Илме, ки Г.-ро меомӯзад, лихенология меноманд. Оид ба алоқаи тарафайни занбӯруғу обсабзҳо ақидаи нодурусте ҳукмфармо буд, ки гӯё обсабзҳо занбӯруғро бо моддаҳои органикӣ (ангиштоб) ва занбӯруғҳо дар навбати худ обсабзро бо обу намаки минералӣ …

ГУЛӯ, найи ҳозима, ки даҳонро бо сурхрӯда мепайвандад. Г. ба узвҳои ҳозима ва нафас мансуб аст. Г.-и одам аз се қисм – болоӣ (бинию гулӯ, ки фақат барои нафас хизмат мекунад), миёна (даҳону гулӯ) ва ҳалқ иборат мебошад. Дарозии Г.-и одами калон тақр. 12 см, бараш 5 см аст. Ниг. …

ГУЛӯЗИНДОНАК (Diphtheria), бодзаҳра, буғма, хурӯсак, дифтерия, бемории бисёр шадид, ки асосан дар ҳалқ ва гулӯ пайдо мешавад. Ангезандаи Г. қаламчабактерияи Лёффлер (Corinebacterium diphtheriae) аст; дарозиаш 2 – 7 мкм. Бактерияи беҳаракат, спора ҳосил намекунад, дар андуда (мазок)-ҳо ҷуфт-ҷуфт ҷой мегирад (ба шакли рақами V). Он дар маводи (муҳити) зардобӣ ва …

ГУЛХОР (Rosa achburensis), хуч, навъе аз бутта. Аз 1 то 3 м қад мекашад. Пояаш сершох, баргаш тоқапаршакл (5 – 7 баргча дорад), гулаш тоқаи сафед. Меваи пухта расидааш сурхи норанҷӣ ё сурхи сиёҳтоб. Май – июл гул карда, мевааш авг. – сент. мепазад. Дар минтақаи бешазори паҳнбарг, арчазор, фаркзор, …

ГУНГӣ, алалия (аз а ва lalia – нутқ), вуҷуд надоштан ё суст инкишоф ёфтани нутқ дар кӯдакон, ки зимни он қобилияти шунавоӣ маҳфуз мемонад. Сабаби Г. осеб ёфтан ё ихтилоли марказҳои нутқи майна бинобар зарб хӯрдан ва бемориҳои дохилибатнӣ мебошад. Г. ҳамчунин дар натиҷаи бемориҳое, ки тифл дар давраи то …

ГУНДИШОПУР (муаррабаш Ҷундишобур; маънои лафзияш «шаҳри Шопур беҳтар аз Антокия»), шаҳрест, ки Шопури аввал (241 – 271) ба дасти асирони румӣ дар минтақаи Хузистон дар шим. ғарби Шуштари ҳозира бино карда буд. Г. маркази илму дониш ва донишмандону табибон маҳсуб мешуд. Дар он ҷо китобҳои юнониро ба забони паҳлавӣ тарҷима …

ГУРДА (Ren, nephros), узви ҷуфт, ки дар қисми миён дар назди девораи ақиби шикам аз ду тарафи сутунмӯҳра ҷойгир шудааст. Г. дар танзими мувозанати обу электролитҳо, кислотаю ишқорҳо ва фишори осмосӣ, ҳамчунин аз организм хориҷ намудани маҳсули мубодилаи нитроген иштирок мекунад. Г. шакли лӯбиёро дошта, бо насҷи равғанӣ фаро гирифта …

ГУРДАИ СУНЪӣ, дастгоҳест барои гемодиализ. Г. с.-ро бо мақсади аз хун хориҷ сохтани моддаҳои заҳрнок, ҳамчунин танзими мувозанати обу электролитҳо ва кислотаю ишқорҳо дар организм кор мефармоянд. Г. с. дар мавриди заҳролудии шадид барои аз организм дур кардани заҳр ва ҳангоми уремия муваққатан ба ҷо овардани вазифаи гурда аҳамияти калон …