ВИРУСҲО (аз лот. Virus – заҳр), ангезандаҳои хурдтарини бемориҳои сершумори сироятии одам, ҳайвонот, растанӣ ва бактерияҳо. В. фақат дар дохили ҳуҷайраҳои зинда сукунат дошта, дар ҳуҷайраҳои фавтида қобилияти зиндагӣ надоранд. Бемориҳои сироятии вирусӣ бисёранд. Аз замонҳои қадим ҳорӣ, нағзак, полиомиелит, грипп маълум буданд. Бо вуҷуди он, фақат с. 1892 олими …

ВИТАМИНКОҲИШ (Avitaminosis, Hypovitaminosis), норасоии витаминҳо, бетобиест, ки бинобар истеъмоли хӯроки камвитамин, ихтилоли ҳазми витаминҳо ё дар организм нокифоя ҳосил шудани онҳо ба вуҷуд меояд. Ду сабаби пайдоиши В. маълум аст: а) нахӯрдани сабзавоту меваи тару тоза; б) истеъмоли паёпаи хӯроки камвитамин (хусусан озуқавории хушконида ва консервонида), ки дар натиҷа дар …

ВИТАМИНОТЕРАПИЯ (Vitaminotherapia), бо мақсади муолиҷа истифода бурдани витаминҳо. В. дар аснои баъзе бемориҳои узвҳои дарунӣ, пӯст, иллати асабия ва ғ., инчунин бо мақсади қонеъ гардонидани эҳтиёҷи зиёди организм ба витамин, ҳангоми баъзе ҳолатҳои физиологӣ (ҳомилагӣ, ширмакконӣ ва ғ.) кор фармуда мешавад. Дар сурати тамоман набудан (авитаминоз) ё норасоии витаминҳо (гиповитаминоз) …

Кислотаи аскорбинат (витамини С) дар ҷараёни мубодилаи моддаҳо, хусусан барои ҳазми сафеда, мӯътадилии бофтаҳои пайвасткунанда ва барқарор кардани бофтаҳо мавқеи муҳим дорад. Ҳангоми нарасидани витамини С нифози (қобилияти аз пардаи ҳуҷайра гузарониши ин ё он модда) девораи рагҳои хунгард меафзояд, таркиби бофтаҳои тағояк ва устухон вайрон мешавад, бемории зангила инкишоф …

ВИШНЕВСКИЙ ВИШНЕВСКИЙ Александр Василйевич (23. 08. 1874, аули Чиръюрти Доғистон – 13. 11. 1948, Москва), ҷарроҳи шӯравӣ, Аъзои ҳақиқии АИТ ИҶШС (1947), Арбоби шоистаи илми РСФСР (1934). Хатмкардаи фак-ти тиббии Донишгоҳи Қазон (1899). С.-ҳои 1941 – 25 мудири клиникаи ҷароҳии госпиталӣ ва 1926 – 34 мудири клиникаи ҷарроҳии факултативии Қазон …

ВОВСИ Белла Марковна (тав. 4. 10. 1923, Рига), офталмолог, доктори илми тиб (1972), проф. (1974). Ин-ти 1-уми тиббии Москва ба номи И.М. Сеченовро хатм кардааст (1947). Аз с. 1952 В. духтур-офталмолог, баъд мудири шӯъбаи бемориҳои чашми Беморхонаи клиникии №1 ш. Душанбе, ассистент, дотсент (1957 – 73) ва мудири кафедраи бемориҳои …

АНГИНАИ ЛЮДВИГ, флегмонаи шадиди насҷи чарбӣ, ки дар назди ғадуди оби даҳон пайдо мешавад. Беморӣ аз номи духтури немис В. Людвиг гирифта шудааст. Ангезандаи он стрептококкҳо ва стафилококкҳои анаэробӣ мебошанд. Дар бисёр маризон дар оғози беморӣ табларза, беҳолӣ, гулӯдард, дард кардани сар, беиштиҳоӣ рух менамоянд, забон варам карда бо ҳалолати …

АНГИОГЕМОФИЛИЯ (аз ангио… ва гемофилия), як навъ бемории ирсӣ. Дар мавриди А. аз бинӣ ва бачадон хун меравад, дар мағзи пӯст ва зери он хуншориҳо ба вуқӯъ мепайванданд, дар ҳолатҳои вазнини беморӣ андаруни мушакҳо хуномос пайдо мешавад. Хуншории ҷавфи бандҳо кам ба назар мерасад. Ба хунравӣ зарбу лат ёфтан, амалиёти …

АНГИОГРАФИЯ (аз ангио… ва …графия), усули тадқиқи рентгенологии рагҳои хунгарди узвҳои гуногун (мағзи сар, дил, шуш, гурда ва ғ.) бо роҳи ба онҳо ворид намудани маводи контрастӣ, ки барои организм безарар мебошанд (чунин моддаҳо сояи аниқ дошта, ҷараёни ташхисро осон мегардонанд). А. гуногун мешавад, мас., аортография (тадқиқи аорта), артериография (муоинаи …

АНГИОДИСПЛАЗИЯ (Angiodysplasia), нуқси инкишофи рагҳо. А. дар рагҳои гуногун пайдо шуда, боиси ноҷуриҳои фаъолияти узвҳо мегардад. А.-и девораи рӯдаро, ки сабаби хуншории он мегардад, бо роҳи колоноскопия ё ангиография ташхис мекунанд. А. капиллярӣ, венавӣ ва лимфавӣ мешавад. А.-и капиллярӣ бештар дар рӯй дар мавзеи асабҳои сетора ба мушоҳида мерасад. Агар …