«ИҶОЛАИ НОФИА» («Ёрии таъҷилӣ»), рисолаест дар боби тиб, ки муаллифаш Ҳаким Муҳаммадшарифхони Деҳлавӣ ибни Ҳаким Муҳаммадакмалхон ибни Муҳаммадвосилхон буда, ба забони форсӣ навишта шудааст. Соли таълиф номаълум. «И. н.» ба 24 боб қисмат шуда, доир ба тартиб додани давоҳои мураккаб баҳс мекунад: 1) итрифал, иёраҷ, анқардиё, ағбар, иксирин, инкибоб, анӯшдору …

ИШЕМИЯ (Ischaemia; юн. ischo – нигоҳ доштан ва haima – хун), камхунии ҷузъӣ, бо хун кам таъмин гаштани узву бофта бинобар қатъ ё кам шудани ҳаракати хуни артериявӣ дар қитъаи муайяни организм. И. се хел – ангиоспазмӣ, сидодӣ (баста будан) ва фишорӣ мешавад. И.-и ангиоспазмӣ зери таъсири ангезандаҳои гуногун, ки …

ИШЕМИЯИ ДИЛ, бемории дилу рагҳо, ки дар натиҷаи норасоии хуни мушаки дил – миокард (оқибати атеросклерози шараёнҳои иклилии дил аст) ба вуҷуд меояд. Мафҳуми «ишемияи дил» амрози шадиди дил (монанди стенокардия, сактаи дил) ва иллатҳои музмини он (кардиосклерози диффузӣ ва ҷузъӣ)-ро дарбар мегирад. Азбаски инкишофи беморӣ ба атеросклерози рагҳо вобаста …

ИШҚОРГИЁҲ (Anabasis aphylla), растаниест нимбутта. Аз 20 то 80 см қад мекашад. Пояаш сершох, шохчаҳояш буғумдор, зудшикан. Баргаш сегӯша, гулаш майдаи сафед ё гулобӣ. Мевааш сероби мудаввар. Май – июн гул карда, авг. – сент. мева мебандад. Дар нишебии талу теппаҳо, шӯрзамин, шибоғзорҳо, баъзан чун алафи бегона дар гандумзор мерӯяд. …

ИШЛОН (Anabasis turkestanica), ушнон, як навъ растании заҳрнок. Аз тиррешаи он 1 – 15 пояи ғафс нумӯ карда, то 70 см қад мекашанд. И. пулакчабарги секунҷаи байзашакл (дарозиаш 5 – 10 мм), меваи нарми бӯри зардча дорад. Май – июн гул мекунад. Одатан дар шӯрзамину хоки серсанг, сурхрег ва ғ. …

ИШОНҚУЛОВА Бӯстон Остоновна (тав. 06. 09. 1948, ш. Душанбе), фармаколог, доктори илми тиб (1999), проф. (2001), Аълочии тандурустии Ҷумҳурии Тоҷикистон. Хатмкардаи факултаи муолиҷавии ДДТТ (1972) ба номи Абӯалӣ ибни Сино. Ординатор (1972 – 74), ассистенти кафедраи фармакология (1974 – 76), аспирант (1976 – 79), ассистент (1979 – 92), дотсент (1992 …

ИШТИҲО (Appetitus), ифодаи эҳсосоти рағбатноки организми одам ба хӯроки муайян. И. аз ҳисси гуруснагӣ фарқ мекунад. Ҳисси гуруснагӣ эҳтиёҷи организм ба моддаҳои ғизоӣ буда, одатан нофорам аст. И. ҳисси форам мебошад ва одатан баъди истеъмоли ғизо рафъ мегардад. И. дар натиҷаи ангезиши қисмҳои муайяни асабияи марказӣ ташаккул меёбад. Дар як …

(Ахбори Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, с. 2014, №7, қ. 1, мод. 380; с. 2015, №7–9, мод. 698; Қонуни конститутсионии ҶТ аз 23.07.2016 с., № 1328) Қонуни конститутсионии мазкур асосҳои ҳуқуқии ташкил ва фаъолияти судҳо, тартиби интихоб, таъин, бозхонд ва озод намудани судяҳоро муқаррар намуда, инчунин дигар муносибатҳоро вобаста ба фаъолияти …

ҚОНУНИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН  Дар бораи муқовимат ба савдои одамон ва расонидани кӯмак ба қурбониёни савдои одамон (Ахбори Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, с. 2014, №7, қ. 1, мод. 393) Қонуни мазкур асосҳои ташкилӣ ва ҳуқуқии муқовимат ба савдои одамон, системаи чораҳо оид ба ҳифз, расонидани кӯмак ба қурбониёни савдои одамон ва тавонбахшии …

ИШУРИЯ (Ischuria; юн. ischo – нигоҳ доштан ва uron – пешоб), пешоб карда натавонистан. Асосан дар мардҳо, баъзан дар занҳо ва кӯдакон мушоҳида мешавад. И. бо сабабҳои дучор омадани монеа дар роҳи пешоб (бисёр вақт аденома, омос ё думбали ғадуди простата, санг ва омоси пешобдон, танг шудани роҳи пешоб бинобар …