ДИЛЗАНӣ, дилбозӣ, эҳсоси задани дил. Одамони солим, одатан, кори дили худро ҳис намекунанд. Бо вуҷуди ин таппиши дилро метавон ҳангоми кори вазнини ҷисмонӣ, асабонӣ шудан, баъди истеъмоли чои талх, қаҳва, ғизои бисёр эҳсос кард. Беморон Д.-ро мудом ҳис менамоянд. Сабаби ин мумкин аст паст гаштани ҳадди эҳсос бинобар ихтилоли фаъолияти …

ДИМЕДРОЛ, як навъ дору. Ба гурӯҳи доруҳои зиддигистаминӣ мансуб аст. Д.-ро асосан барои табобати саглес, таби хасбедавӣ, бемории зардобӣ, васкулити хунрез (капилляротоксикоз), зуком, варами ангионеврозӣ, дерматозҳои хоришнок, иридосиклити шадид, конъюнктивити аллергӣ, таъсири номатлуби антибиотикҳо ва ғ. таъин мекунанд. Д. мисли дигар доруҳои зиддигистаминӣ барои муолиҷаи бемории шуоъӣ низ истифода мешавад. …

ДИНАМОМЕТРИЯ (юн. dynamis – қувва ва metreo – чен кардан), як тарзи чен кардани нерӯи мушакҳои гуногун. Ҳангоми Д. аз динамометрҳо истифода мекунанд. Динамометрҳо гуногун мешаванд. Мас., дар мавриди чен намудани неруи мушакҳои панҷа динамометрҳои қабзагӣ, ҳангоми чен кардани неруи мушакҳои росткунандаи қомат бошад, динамометрҳои андомиро кор мефармоянд. Яке аз …

ДИНКЕЛИС София Самойловна (26. 12. 1914, ш. Киев, Украина – 1991, ш. Алмаато, Қазоқистон), духтури беҳдоштшинос, доктори илми тиб (1967), проф. (1968). Донишкадаи якуми тибби ш. Маскавро с. 1946 хатм намудааст. Худи ҳамон сол ба Тоҷикистон омада, дар Донишкадаи давлатии тиббии ҷумҳурӣ ба номи Абӯалӣ ибни Сино ба сифати ассистент, …

ДИОПТРИЯ, воҳиди қувваи оптикии линза ва диг. системаҳои оптикии меҳварашон симметрӣ. Бо Д. ишора карда мешавад. 1 Д ба қувваи оптикии линза ё оинаи сфераи масофаи асосии фокусиаш 1 м баробар аст. Қувваи оптикии бо Д. ифодашуда ба масофаи асосии фокусии бо метр ифодаёфта бузургии чаппа мебошад. Қувваи оптикии линзаи …

ДИПИЛИДИОЗ (Dipylidiosis), як навъ бемории гелминтозии ҳайвоноти хонагӣ. Бештар кӯдакон гирифтор мешаванд. Ангезандаи он киҷҷаи тасмашакл (Dipylidium caninum) буда, дарозиаш 15 – 40 см аст. Он дар давраи болиғӣ дар рӯдаи борики сагу гурбаҳо ва баъзан одам зиндагӣ мекунад. Дар мавриди беморӣ дил беҳузур шуда, оби даҳон меравад, шикам дард …

ДИС…, диз… (юн. dus), қисми калимаҳои мураккаб, ки номувофиқат, душворӣ, вайронӣ, маҳрумиятро ифода мекунад, мас., диспепсия, дисбактериоз, дискинезия, дисплазия ва ғ.

ДИСМУРГИЯ (юн. desmos – банд, бандина ва ergon – кор), таълимот оид ба бандина ва тарзи истифодаи дурусти он ҳангоми осебу бемориҳо.

ДИСПАНСЕР (Dispensarium; аз франс. dispensaire – тақсим мекунам), дармонгоҳ, муассисаи махсуси тиббӣ, ки ба гурӯҳи муайяни аҳолӣ ё беморон ёрии табобатию ҷилавгиранда мерасонад. Д.-ҳои зидди бемориҳои сил, бемориҳои пӯсту узвҳои таносул, омосшиносӣ (онкологӣ), рӯҳию асаб, кардиологӣ ва ғ. мавҷуданд. Д.-ҳое низ ҳастанд, ки шахсони бо варзиши ҷисмонӣ ва спорт машғулро …

ДИСПАНСЕРИЗАТСИЯ (Dispensarisatio), усули муоинаи фаъолона ва мунтазами гурӯҳҳои алоҳидаи аҳолии тансиҳат, ки нишонаҳои умумии физиологӣ доранд (мас., бачагон, наврасҳо, занон ва ғ.) ё шароити умумии касбу истеҳсолот муттаҳидашон кардааст, инчунин шахсоне, ки ба бемории муайян (мас., тарбод, захми меъда) гирифторанд. Ҳифзу таҳкими саломатии аҳолӣ, дароз кардани умри одамон ва баланд …