ГАҲВОРА, ҷойхоби махсуси кӯдак, ки дар он бачаро аз 7 – 10 рӯзагӣ то 1,5 – 2 ва баъзан то 3-солагӣ мехобонанд. Г.-ро аз чӯби бед, чормағз, зардолу месозанд ва одатан дарозиаш 1 – 1,5 м, бару баландиаш 0,5 м мешавад. Асоси Г. рӯйбозӣ ва тагбозӣ буда, ба рӯи тагбозӣ …

ГАЧ, гаҷ, масолеҳи бинокорист, ки дар натиҷаи зери ҳарорати баланд (120 – 170°С) сӯзондани гипс ҳосил мешавад. Гипс (CaSO4 • 2H2O) дар мурдобаҳои баҳр ва кӯлҳои шӯр аз таҳшиншавии намакҳои сулфат ба вуҷуд меояд. Конҳои гипс дар водиҳои Вахш, Ҳисор ва Зарафшон мавҷуданд. Гачро дар ҳайкалтарошӣ, сохтмон ва тиб (ниг. …

ГАЧБАНДӣ, гаҷбандӣ, навъе аз бандина бо истифода аз гачи тиббӣ. Г.-ро дар мавриди осебҳои гуногун, хусусан шикастани устухонҳо, муолиҷаи бемориҳои дастгоҳи такяву ҳаракат, ҳангоми зарурат ба ноҷунбон кардани дасту по, гардан, сар ва ғ. кор мефармоянд. Асоси Г. гачи тиббӣ аст. Он хокаи маҳини сафед ё андак зардча мебошад. Дар …

ГЕЙНИТС Александр Владимирович (тав. 29. 09. 1952, ноҳ. Вахши вил. Хатлон), ҷарроҳ, доктори илми тиб (1994), проф. (1998). Хатмкардаи факултаи муолиҷавии ДДТТ (1975). Ординатори клиникии кафедраи ҷарроҳии госпиталии ДДТТ (1975 – 77), ҷарроҳи Беморхонаи клиникии ҷумҳуриявии №1-и ш. Душанбе (1977 – 80), ассистент, дотсенти кафедраи ҷарроҳии госпиталӣ (1980 – 88), …

ГЕЛИОТЕРАПИЯ (аз юн. helios – офтоб ва терапия), бо мақсади муолиҷа ва пешгирии бемориҳо ба организми одам таъсир расондан ба тавассути нурҳои офтоб; яке аз усулҳои климатотерапия. Омили таъсирбахши Г. энергияи афканишоти электромагнитии Офтоб аст. Спектри афканишоти мазкурро ба ултрабунафш (УБ), рӯшноӣ ва инфрасурх (ИС) ҷудо мекунанд. Нурҳои ИС-и спектри …

ГЕЛМИНТОЗҲО (Helminthosis), бемориҳои одам, ҳайвонот ва растанӣ, ки гелминтҳо (кирмҳои паразит) ба вуҷуд меоранд. Г.-и одам вобаста ба ангезанда ба чунин гурӯҳҳо ҷудо мешаванд: трематодозҳо (ангезандаашон трематодаҳо – киҷҷаҳои маканда), сестодозҳо (ангезандаашон сестодаҳо – тасмакирмҳо), наматодозҳо (ангезандаашон нематодаҳо – лӯндакирмҳо) ва акантосефалёзҳо (ангезандаашон акантосефалаҳо – кирмҳои хорсар). Одам бештар ба …

ГЕЛМИНТОЛОГИЯ (аз юн. helmins, helminthos – кирм, киҷҷа ва …логия), соҳаи паразитология, ки гелминтҳо ва бемориҳои дар одаму ҳайвонот ва растанӣ ба вуҷуд овардаи онҳоро меомӯзад. Асосгузори Г. олими немис К. А. Рудолф аст. Маълумоти аввалин дар бораи баъзе кирмҳои паразит дар папируси Эберс (1550 то м.) қайд шудааст. Буқрот …

ГЕЛМИНТҲО (Helminthos), киҷҷаҳо, кирмҳои рӯда, кирмҳои паразит, ангезандаи гелминтозҳои одам, ҳайвонот ва растанӣ. Асосан 4 навъи Г. маълуманд: 1) паҳнкирмҳо – трематодаҳо ё кирмҳои маканда ва сестодаҳо ё тасмакирмҳо; аз трематодаҳо бештар описторхисҳо, аз сестодаҳо бандкирмҳои гов, хук ва кирми тасмашакли реза, кирминаи эхинококк ва алвеококк дучор меоянд; 2) лӯндакирмҳо …

ГЕЛОС (Cerasus avium), як навъ дарахти мева. То 25 м қад мекашад. Барги байзашакл, гули сафед, меваи донакдори сурх, зард ё сиёҳ дорад. Г.-ро барои тархурӣ, тайёр кардани хушоб, шарбат, нӯшоба, мураббо истифода мебаранд. Шира ва шарбати Г. дар истеҳсоли нӯшобаҳо, ликёр ва саноати қаннодӣ ба кор меравад. Аз тухми …

ГЕМ…, гемато…, гемо…, қисми таркибии калимаҳои мураккаб, ки хунро ифода мекунанд, мас., гемангиома, гемартроз, гематома.