Савол: Барои чӣ – чаро осмон кабуд аст? Аз чи сабаб? Ҷавоб: Осмон аз он сабаб кабуд (кабут) аст ки дар он шуълаи офтоб ҳар хел паҳн мешавад. Вақте ки нури офтоб ба замин наздик мешавад вай ба қабати атмосфераи замин бархурда ҳар як зараи нур ба ҳар тараф мераванд, …

«ИЛОҶУ-Л-ҒУРАБО», рисола дар боби тиб. Таълифи Ҳаким Ғулом Имом. Аз ду мақола иборат аст: мақолаи якум оид ба тибби назарӣ ва мақолаи дуввум оид ба муолаҷоти бемориҳо аз сар то пой. Дар бораи рӯзгори муаллифи китоб ягон маълумот нест. Зоҳиран ӯ яке аз табибони Ҳиндустон мебошад. «И.» с. 1868 дар …

ИММУНИТЕТ (Immunitas), масуният, маҷмӯи аксуламалест, ки ба муҳофизати организм аз ангезаҳои сироят ва маводи хосиятҳои ҷинсиашон барои ҷисм бегона нигаронида шудааст. Ба чунин моддаҳо бактерияҳо ва заҳри онҳо, вирусҳо, соддатаринҳо, кирмҳои паразит, бофта ё узвҳои пайвандӣ, ҳуҷайраҳои аслии тағйирёфта (мас., ҳуҷайраҳои саратон) ва ғ. мансубанд, ки подзоҳо – антигенҳо (унсурҳои …

ИММУНОГЛОБУЛИНҲО (лот. immunis – озод, аз чизе халосшуда ва globulus – кура), сафедаи зардоб ва тарашшӯҳи одаму ҳайвонот, ки мисли подтанҳо буда, дар кори муҳофизати организм аз ангезандаи бемориҳои сироятӣ ширкат меварзанд. И. ба 5 гурӯҳ ҷудо мешаванд. IgG, IgA, IgM, IgD ва IgE. Дар таркиби зардоби хуни одам миқдори …

ИММУНОЛОГИЯ (Immunologia; аз иммунитет ва …логия), масуниятшиносӣ, илми тиббию биологиест, ки таассури молекулавӣ, ҳуҷайравӣ ва физиологии организмро ба антигенҳои гуногун ва ноҷӯриҳои дар ин маврид пайдошуда меомӯзад. Маҷмӯи таассури муҳофизатие, ки ба доимӣ нигоҳ доштани муҳити дохилии организм нигаронида шудааст, иммунитет ном дорад. И. ҳамчун илми мустақил аз кашфиёти Л. …

ИММУНОПАТОЛОГИЯ (лот. immunis – озод ва патология), як қисми иммунология, ки тариқи инкишоф, усулҳои ташхис, пешгирӣ ва муолиҷаи бемориҳои марбут ба ихтилоли силсилаи масуният (иммунитет)-ро меомӯзад (мас., заъфи масуният, бемориҳои аутоиммунӣ ва иммунокомплексӣ, аллергия, бемориҳои масунии ҳомилагон ва ғ.). Аз гурӯҳи бемориҳои аутоиммунӣ нисбатан бештар эритематоз, артрити тарбодмонанд, ҷоғари Хасимото, …

ИММУНОТЕРАПИЯ (аз иммунитет ва терапия), як бахши иммунологияи амалӣ, ки вазифаи он муолиҷаи бемориҳои сироятӣ бо доруҳои иммунологӣ (ваксинаҳо, зардобҳои масунӣ, гамма-глобулинҳо ва ғ.) мебошад. Зардобҳо ва гамма-глобулинҳоро барои муолиҷаи бемориҳои шадиди гулӯзиндонак, кузоз, ботулизм, сарсом ва ғ. кор мефармоняд. И. якҷоя бо истифодаи антибиотикҳо ва химиотерапия амалӣ гардонда мешавад. …

ИМОЛА (юн. сlysma – шустан), ҳуқна, клизма, як усули табобат. И.-ро асосан барои ба рӯда гузаронидани дору ва ғизо кор мефармоянд. И. дар аснои тадқиқи рентгенологӣ ҳангоми бо рӯдаи рост ворид кардани моддаҳои аксдиҳанда (контрастӣ) низ истифода мешавад. И.-ро фақат духтур таъин мекунад, чунки истифодаи он дар мавриди баъзе бемориҳо …

ИМТИЁЗҲО БАРОИ ЗАНОНИ ҲОМИЛА ВА ЗАНОНИ ФАРЗАНДДОР. Қонун ба занони ҳомила ва занони фарзанддор бисёр имтиёзу бартариҳои иҷтимоӣ муқаррар кардааст. Онҳо ба занон барои пайвастани қарзи модарӣ ҳар чӣ бештар бо иштирокашон дар истеҳсолоти ҷамъиятӣ имконият медиҳанд. Аз ҳамин сабаб занони ҳомила ва занони кӯдаки ширмак доштаро ба кор қабул …

ИНАБИЯ, яке аз қисмҳои чашм. Мансуб ба рагпарда буда, дар қисми пеши он ҷой гирифтааст. Дар маркази И. сӯрохи мудаввар – гавҳарак воқеъ аст, ки тавассути он нури рӯшноӣ ба дохили ғӯзаи чашм ворид шуда, ба шабакия рафта мерасад. И. пигмент дорад. Вобаста ба миқдори пигмент ранги И. аз хокистарӣ …