АДВИЁТИ ҶОЛИНУС, доруҳое, ки аз наботот (реша, бехреша, барг, гул, пӯстлох) ва ҳайвонот ҳосил карда мешаванд. Аз номи Ҷолинус гирифта шудааст. Аксари А. Ҷ.-ро бо роҳи чаббидани ашё бо об, спирт, эфир ё омехтаи спирту об, эфиру спирт ба даст меоранд. Баъзе аз А. Ҷ. аслан маҳлули ин ё он …

АДЕНОИД (Adenoides; аз юн. Aden – ғадуд ва eidos – шакл), аз ҳад зиёд калон шудани бодомакҳои гулӯ. Асосан дар ширхораҳо ва кӯдакони 3 – 10 сола(баъзан аз 10-сола калон) мушоҳида мешавад. Ба А. баъзе бемориҳои сироятӣ, ки ҳангоми онҳо пардаи луобии даруни бинӣ ва бодомакҳо газак мегиранд (мас., сурхча, …

АДЕНОМА (аз юн. aden – ғадуд ва …ома), омоси ғайрисаратонӣ, ки дар ғадудҳои гуногун (ғадуди шир, ҷигар, меъда, гурда, ғадуди сипаршакл ва ғ.) ба вуҷуд омада, айни замон сохтори бофтаҳои онҳоро маҳфуз медорад. А. бо мурури вақт метавонад ба омоси саратонофар табдил ёбад. Бинобар ин онро саривақт бо роҳи ҷарроҳӣ …

АДЕНОМАИ ҒАДУДИ ПРОСТАТА (Adenoma glandula prostatica), омоси ғайрисаратонии ғадуди простата (ғадуди зермасона). Ба А. фақат мардони аз 50- сола боло гирифтор мешаванд. А. суст инкишоф меёбад. Аввалин аломати калон шудани ғадуди простата шабона зуд-зуд пешоб кардан аст. Дар аснои А. пешоб базӯр ва бе ягон хел фишор мерезад (ҳангоми росто …

АДЕНОМАИ ҒАДУДҲОИ ЧАРБ (Ad¬enoma sebaceum), омоси ғайрисаратонии ғадудҳои чарбӣ. А.-и ҳақиқӣ аз омоси хурд (қутраш то 1 см)-и сахт (пояча дорад) иборат аст. А. хеле кам, асосан дар пиронсолон ба мушоҳида мерасад. Бештар дар рӯй ва тахтапушт чой мегирад. Баъзе А. мансуби хол мебошанд. Онҳо дар чини лабу бинӣ, рухсора, …

АДЕНОМИОМА (аз юн. aden – ғадуд, mys – мушак ва …ома), омосест, ки асосан аз эпителияи ғадуд ва бофтаи суфтамушак таркиб ёфтааст. Дар А. одатан, аломатҳои сабзиш ва инкишоф ба мушоҳида намерасанд. А. бештар дар бачадон (махсусан дар қисми охири танаи он), маҳбал, гоҳо дар тухмдон, роҳи меъдаю рӯда, талхадон …

АДЕНТИЯ (аз юн. а – ҳиссачаи инкорӣ ва лот. dens – дандон), нуқси модарзодист, ки тамоман ё қисман набудани дандонҳоро нишон медиҳад. Бисёр вақт А. бо нодуруст сабзидани пӯст, мӯй, ғадудҳои арақ ва ғ. баробар зоҳир мегардад.

АДИБ ИСМОИЛ, табиб ва файласуфи а. 12 форс-тоҷик. Низомии Арӯзии Самарқандӣ дар китоби худ «Чаҳор мақола» доир ба тарзи табобати ӯ чунин ҳикоя овардааст: «Дар аҳди Маликшоҳ ва баъзе аз аҳди Санҷар файласуфе буд ба Ҳирот ва ӯро Адиб Исмоил гуфтандӣ. Марде сахт бузург ва фозилу комил, аммо асбоби ӯ …

АДИНАМИЯ (аз юн. adynamia – бема- дорӣ), якбора беқувват шудани инсонро гӯянд. Ҳангоми бемориҳои вазнини сироятӣ, бемории бардавоми беҳолкунанда, гуруснагӣ кашидан ва ғ. мушоҳида мешавад. Дар баробари А.-и умумӣ А.-и узвҳои ҷудогона низ ба мушоҳида мерасад. Сабаби он таъсири боздорандаи асаб, осеб ёфтан ё хароб гаштани унсурҳои фаъолияти онҳо мебошад. …

АДНЕКСИТ (Adnexitis; аз лот. adn¬exa – зоид), салпингоофорит, газаки зоидҳои бачадон (лӯлаҳои бачадон ва тухмдон). Микробҳои гуногуни беморизо – стафилококкҳо, стрептококкҳо ва ғ. боиси А. мегарданд. Баъзан А. ҳангоми ба бачадон дохил кардани моддаҳои гуногуни химиявӣ (мас., йод, спирт) низ пайдо мешавад. Микробҳо ба зоидҳои бачадон аз маҳбалу бачадон (дар …