ДАРИДАНИ УЗВХОИ ТАНОСУЛ, як гурух осебхое, ки бинобар сабабхои гуногун рух намуда, фаъолияти аъзои чинсиро халалдор месозанд. Даридагии узвхои таносули беруни дар мавзеи лабхои хурд ва калони фарч, луобпардаи сурохи беруни пешобдон ва клитор ба мушохида мерасад. Онро зери бехиссозии чузъи медузанд. Даридагии чатан аз 3 дарача иборат аст. Дар …

«ДАСТУРУ-Л-АТИББО», асари Мухаммадкосими Астарободии мулаккаб ба Хиндушох ва машхур ба Фаришта (ваф. 1624). Ба забони точики таълиф шудааст. Китоб аз мукаддима ва се боб иборат аст. Як нусха аз дастнависи он дар хачми 134 варак дар Захираи дастнависхои шаркии АИ ЧТ зери раками 1308 махфуз мебошад. Ад.: «Фехристи нусхаи хаттии …

ДАРДИ СИНАИ НАВЗОДХО, варамидани гадуди синаи навзодхо дар рузхои аввали баъди таваллуд. Дар натичаи ба организми кудак дохил шудани гормонхои модар (тавассути хамрохак ё шир) ба вучуд меояд. Д.-ро метавон хам дар писарон ва хам дар духтарон мушохида кард. Дар аснои Д. гадуди синаи навзодхо калону сахт шуда, баъзан дард …

ДАВРАХОИ СИННУ СОЛИ КуДАКОН, даврахои сабзишу инкишофи хамл ва кудак буда, дар рафти онхо узву системахои организм тадричан ташаккул ёфта, ба организми болиг мубаддал мешаванд. Инкишофи организми кудак аз ду давраи асоси иборат аст: батни ва хоричибатни. Давраи батни муддатест аз лахзаи бордор шудан то таваллуди кудак; давомоти он 9 …

ДАСТПЕЧАК (Convolvulus subhirsutus), пиллапечак, дастак, гиёхест бисёрсола. Аз 40 то 100 см кад мекашад. Пояаш рост, сершоха. Баргаш пашмакдори бедандона, нештаршакл ё байзашакл. Гулаш гулоби, бунафш, баъзан сафед; точгулаш кифшакл. Мевааш гузаи лунда, байзашакл. Май – июн гул карда, июн – авг. мева мебандад. Д. дар талу теппахо, доманакуххо, нишебихои …

ДАКТИЛОЛОГИЯ (юн. daktilos – ангушт ва … логия), як шакли махсуси нутк, ки ба воситаи ангуштони даст ифода карда мешавад. Холатхои гуногуни ангуштон харфхои алифборо ифода мекунанд. Дар алокаи дактилологи ба орфография дуруст риоя менамоянд. Барои донистани фарки овозхои чарангдор ва бечаранг (г-к; д-т; б-п ва г.), сактадор ва нарм …

ДАВИДАН, як тарзи харакати босуръат. Дар Мисри Кадим, Ошур ва Юнони Кадим чун воситаи тарбияи харбиён, бурдани маълумот ва г. истифода мешуд. Д. яке аз воситахои тарбияи чисмони буда, мушакхоро бокувват, дилро кави ва харакати хунро бехтар мегардонад. Д., махсусан баъди мехнати фикри, як навъ истирохати хуб аст. Дар хар …

ДАКРИОСИСТИТ (Dacriocystitis; аз юн. dacryon – ашк ва kystis – хубоб, халта), газаки ашкдон. Аз сабаби баста шудани ашкрохаи байни бинию чашм, ки ковокии ашкдонро бо ковокии бини мепайвандад, ба вучуд меояд; дар натича фаъолияти мачрои ашк халал ёфта, боиси васеъ шудану варам кардани ашкдон мегардад. Ашкроха хангоми беморихои луобпарда, …

ДАСТГОХХОИ ОРТОПЕДи, олоти шикастабанди, узвхои маснуъ, олоти махсус барои баркарор намудан ва сабук гардонидани вазифаи зоил (гумшуда) ё сустшудаи узвхои харакат. Хангоми иллатхои гуногуни аъзои такяву харакат ва оризахои онхо истифода мешаванд. Д. о.-ро духтури шикастабанд ё осебшинос таъин мекунад. Аз худ кардани тарики истифодаи дастгох низ тахти назорати у …

ДАКРИОАДЕНИТ (Dacryoadenitis; аз dakryon – ашк ва aden – гадуд), илтихоби гадуди ашк. Сабаби Д. бисёр вакт сироят кардани ангезандаи беморихои гуногун (ангина, грипп, махмалак, паротити вогир, сурхча, сил, сифилис ва г.) мебошад. Д., одатан, дар як тараф ба вучуд меояд. Д.-и дутарафа дар мавриди паротити вогир пайдо мешавад. Д.-и …