ГАДУДИ ШИР (Glandula mammaris), гадудест, ки дар ниёми мушаки калони сина дар байни кабургахои III ва VI чойгир аст. Г. ш. аз 15 – 25 хиссача иборат буда, мачрои онхо (роххои шир) дар сурохи пистон боз мешавад. Г.ш.-ро артерияхои байни кабургахо ва сина (дохили ва беруни) бо хун таъмин месозанд. …

ГАДУДИ ЧОГАР (Thymus), гадуди душоха, тимус, гадудест, ки дар кисми болои миёндевори пеш чойгир буда, ташаккул ва фаъолияти силсилаи иммунитетро танзим мекунад. Андозаи хиссахои рост ва чапи Г.ч. гуногун мебошад; баъзан дар байни онхо хиссаи изофи низ ба мушохида мерасад. Г. ч. узви паренхимави аст; аз гилофак таворахо руста, паренхимаи …

ГАДУДИ СИПАРШАКЛ (Glandula thyroidea), гадуди усораи дохили. Барои танзими мубодилаи моддахо ва энергия дар организм ахамияти калон дорад. Дар кисми пеши гардан чойгир аст. Г. с. аз ду хисса иборат буда, байни хам бо гардана (тангчо) васл гаштаанд. Канорхои болои хиссахои Г. с. бо ханчара тамос дошта, гардана аз пеш …

ГАДУДХОИ ЛУОБ, гадудхое, ки луоби махсус хорич мекунанд. Луоб луобпардахоро аз хушкидан нигох медорад, аз таъсироти физики ва химияви хифз мекунад. Усораи Г. л. дорои мутсин, ферментхои хозима, моддахои мухофиз ва баъзе моддахои табиаташон гормони мебошад; он метавонад заррахои чангу микроорганизмхоро чаббида гирад. Вобаста ба сохт ва намуд Г. л. …

ГАДУДХОИ ЧАРБ (Glandulae sebaceae), гадудхои пуст, ки махсули онхо муй ва сатхи пустро равганин мекунад. Г. ч. дар тамоми сатхи пусти бадан чой доранд; адади онхо хусусан дар пусти руй, сина ва тахтапушт бисёр аст. Кариб хамаи Г. ч. дар фолликулахои муй боз мешаванд. Дар сари олоти таносул, галафа, лабхои …

ГАДУДХОИ УСОРАИ ДОХИЛи, гадудхои эндокрини, гадудхои махсус, ки гормонхои хосилкарда ва ихрочнамудаи онхо бевосита ба хун, лимфа, моеъи хароммагз мегузаранд. Ба Г. гипофиз, чисми гурришакл, гадуди сипаршакл, гадудхои наздсипаршакл, гадудхои болои гурда, гипоталамус, гадуди зери меъда, хоя, тухмдон, гадуди чогар, хамрохак мансуб мебошанд. Г. байни хам робитаи устувор дошта, системаи …

ГАДУДХОИ УСОРАИ БЕРУНи, гадудхои экзокрини, гадудхое, ки махсули онхо ба сатхи пуст ё чавфи бадан хорич карда мешавад. Ба Г. гадудхои аракбарор, гадудхои чарб, гадуди зери меъда, гадудхои оби дахон, гадудхои рудахо ва г. мансубанд. Вобаста ба сохти кисми ибтидои (усорави) Г. найчамонанд, хушашакл (ба хушаи ангур ё нок монанд …

ГАДУДХОИ ОБИ ДАХОН (Glandulae oris), гадудхое, ки луоби махсус – оби дахон хорич мекунанд. Г. ду навъ мешаванд: калони чуфт (гадудхои баногуш, зери чог, зери забон) ва хурд (гадудхои рухсора, лаб, забон, коми нарм ва сахт, дандони калони курси). Вобаста ба усорае, ки ихроч мекунанд, Г. луоби, сафедави ва омехта …

ГАДУДХОИ НАЗДСИПАРШАКЛ (Glandulae parathyroideae), гадудхои усораи дохили, ки паратгормон хосил мекунанд; паратгормон барои танзими мубодилаи фосфору калтсий дар организм ахамияти калон дорад. Тарашшухи паратгормон ба консентратсияи калтсий дар хун вобаста аст. Афзоиши микдори калтсий дар хун ба хосил шудани паратгормон дар Г. н. таъсири манфи мерасонад ва баръакс, дар натичаи …

ГАДУДХОИ БОЛОИ ГУРДА (Glandula suprarenalis), гадудхои чуфти тарашшухи дохили, ки дар сари гурдахо чой гирифтаанд. Г. дар одам дар сатхи мухраи XI сина – мухраи I камар, дар паси сифок вокеъ мебошанд. Гадуди рост шакли секунча дошта, гадуди чап хилолшакл аст. Г. хамрохи гурдахо андаруни гилофи чарби (capsula adiposa) чой …