Илм

БРОНХОПНЕВМОНИЯ (Bronchopneumonia), илтиҳоби манбаии борнхҳо ва ҳиссаҳои шуш; иллат алвеолаҳоро низ фаро мегирад. Б. метавонад зуҳуроти сироятҳои гуногун (грипп, туляремия ва ғ.) ё оризаҳои онҳо низ бошад. Дар мавриди охирӣ Б. зери таъсири сироятҳои ҳамроҳгашта ё бинобар худсироят (аз роҳи болои нафас) пайдо мешавад. Ин гуна Б.-ҳо метавонанд оризаи бемории …

БРОНХОСКОПИЯ (аз бронхҳо ва юн. skopeo – мушоҳида кардан, дидан), трахеобронхоскопия, усули тадқиқи даруни трахея ва бронхҳо ба воситаи асбобҳои махсуси оптикӣ. Б.-ро барои ташхиси бемориҳои трахея, бронхҳо, шуш, ғуддаҳои лимфавии дохили сина, ки муҷиби хунпартоӣ мешаванд, сурфаи бардавом, дамкутоҳӣ, тағйирот дар рентгенограмма (омос, сил, ҷисми бегонаи трахеяю бронхҳо ва …

БРОНХОСТЕНОЗ (Bronchostenosis; аз бронхҳо ва юн. stenosis – танг шудан), бебозгашт танг шудани сӯрохи бронх. Сабабҳои Б. нуқси инкишофи бронх, омосҳои гуногун (аз бронх манша мегиранд), ба бронх фишор овардани омоси дохили қафаси сина, илтиҳоби девораи бронхҳо (бинобар осеб ё дармондани ҷисми бегона) ва ғ. мебошанд. Б. дар натиҷаи сили …

БРОНХОЭКТАЗ (Bronchoectases; аз бронхҳо ва ektasis – васеъ шудан), бронхоэктазия, иллати узвҳои нафас, ки боиси васеъ ва дигаргун шудани бронхҳо мегардад. Б. модарзод ва ғайримодарзод мешавад. Б.-и модарзод кам дучор меояд. Б.-и ғайримодарзод оқибати бронхити музмин, газаки шуш, грипп, бемориҳои сироятии кӯдакон (сурфакабудак, сурхча) ва ғ. мебошад. Балғаме, ки ҷамъ …

БРОНХҲО (аз юн. bronchos – хирной, хикиртак), шохаҳои нои нафаскашӣ, ки ҳаворо ба шуш мебаранд. Ду бронхи асосӣ – рост (калонтар) ва чап (хурдтар) ба шуш даромада, ба шохаҳои калону хурд тақсим мешаванд. Ҳар шоха дар навбати худ ба алвеолаҳо ворид мегардад. Б. дар маҳалли миёндевори сина бо рагҳои бузург …

БРУТСЕЛЛЁЗ (Brucellosis), бемории сироятии музмин, ки дар мавриди он бештар дастгоҳи такяву ҳаракат, силсилаи асаб ва узвҳои ҷинсӣ осеб меёбанд. Б. бо номҳои таби баҳримиёназаминӣ, бемории Брюс, бемории Банг низ маъмул аст. Ангезаи Б. брутселлаҳо ном бактерия буда, онҳо спора ҳосил намекунанд. Брутселлаҳо дар муҳити ғизоии муқаррарӣ нумӯ меёбанд, ба …

БУҒМА (Leontice ewersmannii), гилемшӯй, собунак, тасбеҳак, навъе аз гиёҳҳои бисёрсола. Аз 20 то 60 см қад мекашад. Баргаш паҳни чокдор, гулаш зард, ғӯзааш пуфакшакл (1 – 2 тухм дорад). Март – апр. гул ва апр. – июн мева мекунад. Одатан, дар нишебии кӯҳҳо, буттаю бешазори гармсер, пистаю фаркзор мерӯяд. Онро …

БУҒУМ, мафсил, пайванди мутаҳаррики устухонҳо. Одатан, пайвандгоҳи устухонҳои ангуштро Б. меноманд, мас., Б.-и асосӣ, Б.-и миёна, Б.-и нохун. Ниг. низ Банд.

БУҒУМАК (Polygonum persicaria), бобосилак, кайкалаф, гиёҳест яксола. Аз 20 то 100 см қад мекашад. Пояи буғумдори сершох, барги нештаршакл, гули гулобӣ ё сафед дорад. Гулаш моҳҳои май – окт. мешукуфад. Дар марғзорҳо, саҳро, боғ, қад – қади ҷӯйборҳо, киштзори обӣ ва шолизор (дар баландии 300 – 2700 м аз с. …

БУЖЗАНӣ, бо мақсади ташхис ва муолиҷа ба баъзе узвҳои найчашакл ворид сохтани асбобҳои махсус – бужҳо. Б. ҳангоми хадша бастани узвҳои найчашакл истифода мегардад. Барои ин Б.-ҳои филизӣ ва чандир кор фармуда мешаванд (онҳоро қаблан стерилизатсия менамоянд). Б.-ро дар амалияи урологӣ баҳри ошкор сохтани дараҷаи танг гаштани маҷрои пешоб ва …