Илм

БЕМОРИҲОИ СИРОЯТӣ (Morbi infectiost), бемориҳое, ки бинобар ба организм дохил шуда афзоиш ёфтани микробҳо, занбӯруғҳо, вирусҳо, тухми кирмҳои паразит ва соддатаринҳои касалиангез ба вуҷуд меоянд. Ҷиҳати хоси Б. с. имконияти гузаштани онҳо аз организми сироятёфта ба организми солим аст. Муваффақиятҳои олимони соҳаҳои бактериология, микробиология ва иммунология дар а. 19 ба …

БЕМОРИҲОИ ТАЛҚИНӣ, гумони барғалати одамест, ки худро гирифтори ин ё он касалӣ мешуморад. Б. т. дар натиҷаи худталқинкунӣ ва илқои шахси дигар ба вуҷуд меоянд. Ба ин қабил бемориҳо шахсони ҳамеша дар изтироб, васвосӣ ва ба ҳиссиёти худ мунтазам диққатдиҳанда гирифтор мешаванд. Б. т. бештар чун тарсу ваҳм, ки яке …

БЕМОРИҲОИ ЧАШМ (Morbi oculorum), бемориҳои узвҳои чашм (пилк, аъзои ашк, косаи чашм). Бемориҳои умумӣ (тарбод, сил, сифилис, вараҷа, брутселлёз ва ғ.), ихтилоли мубодилаи моддаҳо, бемориҳои системаи асаб ва раг, авитаминоз ва ғ. мумкин аст сабаби Б. ч. шаванд. Аз таъсироти номусоиди муҳит бештар таъсири механикӣ (зарбу лат), химиявӣ (кислотаҳо, ишқорҳо) …

БЕМОРИҲОИ ШАДИДИ РОҲИ НАФАС (Morbi respiratorii asuti), як гурӯҳ бемориҳое, ки онҳоро бемориҳои зукомӣ (ОРЗ) низ меноманд. Б. сабабҳои бисёр дошта, нишонаҳояшон ба ҳамдигар монанд мебошанд. Б.-ро вирусҳо, хламидияҳо, микоплазмаҳо ва бактерияҳо меангезанд. Бемориҳои зукомии пайдоишашон муштарак низ мавҷуданд (вирусиву вирусӣ, вирусиву бактериявӣ, вирусиву микоплазмавӣ). Хусусан бемориҳои зукомии вирусӣ ва …

БЕМОРӣ (Morbus), ихтилоли фаъолияти организм ва робитаи мутақобилаи он бо муҳит. Аз Б., одатан, қобилияти корӣ муваққатан ё доимӣ суст ё гум мешавад. Одам аз таъсири омилҳои ба организм зарарнок (омили касалиовар) бемор мегардад (агар таъсири онҳо аз имкониятҳои муҳофизӣ ё талофии организм зӯртар бошад). Барои пайдоиши Б. як маротиба …

БЕМОРХОНА (Nosocomium), шифохона, бемористон, муассисаест барои муолиҷаи беморони бистарӣ. Б.-е, ки ба ҳайати он дармонгоҳ (поликлиника) дохил мешавад (Б.-и муттаҳид), муассисаи табобатӣ ва профилактикӣ буда, ба аҳолӣ ёрии тиббии гуногун ва махсус мерасонад. Б.-ҳо чанд навъанд: ҷумҳуриявӣ, вилоятӣ, минтақавӣ, шаҳрӣ ва ноҳиявӣ. Б.-ҳо умумӣ (иборат аз чанд шӯъбаи гуногун) ва …

БЕНАСЛӣ (Agenesia), безурётӣ, насл дода натавонистани одам. Б. оқибати ҳар гуна ихтилол, асосан иллати узвҳои таносул буда, ҳам дар занон ва ҳам дар мардон мушоҳида мешавад. Нуқси модарзоди узвҳои таносул (ниг. Крипторхизм) ва ноҷуриҳои гуногуне, ки бо газак ё осеби узвҳои пешобу таносул вобаста аст (ниг.Орхит, Эпидидимит) боиси Б.-и мардон …

БЕНЗИН (франс. benzine), омехтани карбогидридҳои гуногунсохтор; моеи беранги зудафрӯз; t ҷӯш. 30 – 205°С, t яхбандиаш аз – 60°С паст, зичиаш 700 – 780 кг/м3. Б.-ро дар натиҷаи крекинг, тақтири нефт, коркарди варақсанг ва ангиштсанг, инчунин бо роҳи синтез (аз оксиди карбон ва гидроген Б.-е мегиранд, ки синтин ном дорад) …

БЕНЗОЛ, C6H6, пайвасти органикӣ, соддатарин карбогидрати ароматӣ. Моеъи беранги зудбухор буда, бӯи хос дорад; t гуд. 5,5°С; t ҷӯш 80,1°С; зичиаш 879,1 кг/м3 (дар 20°С). Бо ҳаво омехтаҳои тарканда ҳосил мекунад. Б. заҳрнок аст; консентратсияи он дар ҳавои корхонаҳо бояд аз 20 мг/м3 зиёд набошад. Ҳангоми заҳролудӣ аз Б. дарди …

БЕОБИИ ОРГАНИЗМ, дегидрататсия, оби бисёр талаф додани организм. Дар натиҷаи Б. о. мувозанати обу намак халал меёбад. Аҳамияти об барои организм хеле калон аст. Хун, лимфа, моеъи дохили ҳуҷайраҳо, ашк, оби даҳон, арақ, шираи меъда, шираи ғадуди зери меъда, талха, пешоб, мӯҳтавои рӯдаҳо, тарашшӯҳот аз узвҳои таносул ва роҳи нафас …