Илм

«АЛ-МИА ФЙ-С-СИНОАТИ-Т-ТИБ- БИЯ» («Сад китоб дар баёни пешаи пизишкӣ»), асари Абӯсаҳли Масеҳӣ дар боби тиб. Аз таълифоти бузургу умдаи муаллиф буда, аз сад китоб иборат аст. Китоби аввали он дар баёни мадхал ва умури муқаддимавии тиб будааст. Муаллифи «Ко- милу-с-синоат» дар робита ба ин асар дар таълифи худ ёдовар шуда …

АЛОНИЮН (лот. Inula helenium), алайун, сабадсарак, гиёҳест бисёрсола. Пояаш рости пашмакдор, 60 – 250 см қад мекашад. Барги бехи пояаш калони паршакл (дарозиаш то 50 см, бараш 15 – 25 см), думчадароз, баргҳои мобайнӣ байзашакли нӯгтез, баргҳои болоӣ нештаршакл. Гулаш зарди забончашакл ва найчамонанд, донакаш майда. Моҳҳои май – июл …

АЛОПЕТСИЯ (Alopecia), пурра ё қисман рехтани мӯй. А. модарзодӣ, лонавӣ, бармаҳал ва алоимӣ мешавад. А.-и модарзодӣ гоҳо бо осеби нохунҳо, дандон ва пӯст ҳамроҳ мегардад. Хеле кам дучор меояд ва бештар хусусияти оилавӣ дорад. Дар мавриди А.-и лонавӣ мӯи сар, риш, мӯйлаб, баъзан абрӯю мижгон, мӯи зери каш ҷо-ҷо (лонавӣ) …

АЛФА – ТЕРАПИЯ (Alpha – therapia), яке аз усулҳои муолиҷа. Дар қатори рентгенотерапия, гамма-терапия, бета-терапия, табобатҳои электронӣ, нейтронӣ, протонӣ ва ғ. яке аз роҳҳои муолиҷа тавассути афканишоти ионзо мебошад. А. асосан дар соҳаи онкология кор фармуда мешавад. Онро ҳангоми муолиҷаи баъзе бемориҳои дигар низ истифода мекунанд. Ниг. низ Шуоъшифоӣ.

«АЛФИЙЯ ВА ШАЛФИЙЯ», манзумаи ҳаким ва шоир Абӯбакр Зайниддин ибни Исмоили Азрақӣ (ваф. 1083). Ба забони тоҷикӣ ва барои ҳокими Нишопур – Туғоншоҳ (ҷияни Туғрали Салҷуқӣ), ки ба бемории заъфи боҳ гирифтор шуда, табибон дар илоҷи он оҷиз омада буданд, таълиф гаштааст. Аз мутолааи манзума қувваи боҳи ҳоким барқарор шудааст. …

«АЛФОЗУ-Л-АДВИЯ», асари ҳаким Нуриддин Муҳаммад Абдуллоҳ (маъруф ба ҳаким Айнулмулки Шерозӣ; а. 18). Китоб ба забони тоҷикӣ таълиф шуда, оид ба таҳқиқи номҳо, табиат ва хосияти доруҳои сода баҳс мекунад. С. 1726 ба номи Шаҳобиддин Муҳаммад Шоҳиҷаҳон таълиф шуда, аз муқаддима, натиҷа ва хотима иборат аст. Муқаддима дар чаҳор фоида …

«АЛ-ФОХИР Фӣ-Т-ТИБ», асари Абӯбакр Муҳаммад ибни Закариёи Розӣ (865 – 925). Китоб аз як муҷаллади бузург ва 26 боб иборат аст. Муаллиф дар он ақидаи файласуфонро дар бораи манфиат ва зиёни доруҳо ва ғизоҳо оварда, орои баъдомадагону пешгузаштагони тиб оид ба аворизу иллатҳои дар инсон аз сар то пой рӯйдиҳандаро …

«АЛ-ФУСУЛУ-Л-ИЛОҚИЯТУ Фӣ КУЛЛИЁТИ-Т-ТИБ», асари Абӯабдуллоҳ Муҳаммад ибни Юсуфи Илоқӣ (ваф. 1141) дар робита ба куллиёти тиб. Китоб аз рӯи куллиёти «Қонуни тиб»-и Ибни Сино талхис ва танзим карда шудааст. Аҳамияти китобро ба назар гирифта, олимон минбаъд ба он шарҳҳои зиёд таълиф намудаанд, чунончи: шарҳи ҳаким Маҳмуд ибни Алӣ ал-Ҳимсӣ мусаммо …

«АЛ-ҲОВӣ», асари Абӯбакр Муҳаммад Закариёи Розӣ дар тиб. Розӣ дар асар ҳамаи бемориҳои маълум ва муолиҷаи онҳоро зикр кардааст. Бино ба маълумоти Абӯрайҳони Берунӣ «А.-Ҳ.» аз 13 фасл иборат аст: беморӣ ва муолиҷаи беморон, ҳифзи сиҳат; бахия (чоки захм), шикастабандӣ ва захмҳо; нерӯи доруҳо, ғизо ва диг. моддаҳо, ки дар …

«АЛ-ҲОВӣ Фӣ ИЛМИ-Т-ТАДОВӣ», асари Наҷмиддин Маҳмуд ибни шайх Соинуддин Илёси Шерозӣ (а. 14). Китоб дар як муҷаллад ва аз панҷ мақола иборат аст. Мақолаи якум дар баёни иллатҳо, мақолаи дуввум дар баёни ҳуммайёт (табҳо), мақолаи севвум дар баёни иллатҳои андомҳои зоҳирӣ, мақолаи чаҳорум дар баёни доруҳои сода, мақолаи панҷум дар …