Илм

МӯРД (Myrtus communis), растаниест ҳамешасабз. Баргҳои муқобили ҳамдигар ҷойгиршуда, гули аксар тоқа дорад. M.-ро аз қадимулайём чун растании ороишӣ кишт мекунанд. Баргу пояаш равғани эфир дорад. Бинобар ин, онро чун хӯриши таом ва дар атриёт истифода мебаранд. Барг, тухм ва меваи М.-ро дар тибби халқии Ҳиндустон, Арабистон, Осиёи Марказӣ ва …

МӯРДШАВИИ НОХУН, иллати нохун аст, ки бинобар тамос доштан бо ишқорҳо, кислотаҳо, нафт ва ғ. пайдо мешавад. М. н. дар бонувоне, ки нохунҳояшонро ранг мекунанд дар натиҷаи осеб ёфтан, таъсири лок, атсетон, ксилол ва ғ. ба амал меояд. Нохунҳои иллатӣ устувории худро гум карда, аз андак таъсирот реза мешаванд. Бештар …

МӯҲРА (Vertebra), устухонҳое, ки дар якҷоягӣ сутунмӯҳраро ба вуҷуд меоваранд.М.-ҳо новобаста аз мансубият ба қисмҳои гуногуни сутунмӯҳра сохти умумӣ доранд. М. аз тана ва камонак иборат аст. Танаи М. аз қисми пеш ҷойгир буда, вазифаи такягоҳро иҷро мекунад. Камонак аз қафо ба воситаи пояча ба танаи М. пайваст мебошад. Байни …

МӯҲСИНОВ Муҳиддин Эргашевич (19. 09. 1939, ш. Хуҷанд – 09. 12. 2001, Туркия), стоматолог, доктори илми тиб (1990). Хатмкардаи фак-ти стоматологияи Донишкадаи давлатии тиббии Озарбойҷон ба номи Н.Наримонов (1963). Ординатори клиникии ҳамин донишкада (1963 – 65), ассистенти кафедраи ҷарроҳии госпиталии ДДТТ ба номи Абӯалӣ ибни Сино (1965 – 72), аспиранти …

«МӯҶАЗУ-Л-ҚОНУН», асари Алоуддин Алӣ ибни Абилҳазми Қурашӣ, маъруф ба Ибни Нафиси Димишқӣ (1200 – 1288). Китоб мухтасари «Ал-Қонун»-и Ибни Сино буда, аз чаҳор фан иборат аст: фанни аввал дар баёни қоидаҳои ҷузъии тиб аз ҷиҳати илмию амалӣ ба таври умум; фанни дуввум дар баёни доруҳо ва ғизоҳои муфрад ва мураккаб; …

ЛАБ (Labium, labrum), чини атрофи даҳон. Л. аз пӯст ва луобпарда иборат буда, ҷавфи даҳонро иҳота кардааст. Дар байни пӯст ва луобпарда мушаки мудаввари даҳон ва мушакҳои хурди мимикӣ ҷой гирифтаанд. Баландии Л.-и боло, ғафсии Л. ва васеъгии даҳон ба нажод ва халқият алоқаманд буда, вобаста ба синну сол ва …

ЛАБИРИНТИТ (Labyrinthitis), илтиҳоби гӯши дарунӣ. Л. шадид ва музмин мешавад. Вобаста ба тарзи роҳ ёфтни микроорганизмҳо ё токсинҳо ба гӯши дарунӣ Л.-ҳои тимпаногенӣ (аз гӯши миёна), менингогенӣ (аз пардаи мағзи сар – ҳангоми сарсом) ва гематогениро фарқ мекунанд. Дар баъзе мавридҳо Л. бинобар осеб низ рух менамояд (ҳангоми шикастани устухони …

ЛАБЛАБУ (Beta vulgaris), растаниест як ё дусола. Бехмеваи сурх, баъзан сафед ё зард дорад. Пояаш рост, баргаш дилшакл ё забоншакл, гулаш майдаи сафед ё сабзча. Л.-ро ҳамчун сабзавот парвариш мекунанд. Дар саноати хӯрокворӣ фаровон истифода мешавад. Аз он қанд мегиранд. Дар таркиби Л. қанд, сафеда, клетчатка, кислотаҳои органикӣ, витаминҳои Е, …

ЛАБЧОКӣ, ҷириқ, нуқси инкишофи рӯй. Бисёр вақт дар лаби боло мушоҳида мешавад. Л. баъзан андак буда, гоҳо то ба сӯрохи бинӣ мерасад. Дар баъзе мавридҳо фақат мушакҳои лаб чок мебошанд (Л.-и ниҳонӣ), ки аломати он ҷӯяки чуқур ҳосил кардани пӯсти рӯи осеб аст. Дар сурати пурра чок будани лаби боло …

ЛАГОФТАЛМ (Lagophthaemus; юн. lagoos – заргӯшӣ ва ophthalmos – чашм), заргӯшчашмӣ, пурра ҷафс нашудани пилки чашмон, ки дар натиҷа қарния ва мултаҳима хушкида, дучори илтиҳоб мегарданд. Сабаби Л. мумкин аст фалаҷи асаби рӯй, кӯтоҳии модарзодии пилк ё сӯхтану чаппа тоб хӯрдани он, захмдорӣ, экзофталм ва диг. омилҳо бошанд. Муолиҷаи Л. …