Илм

ИБНИ ҲИНДУ (с. тав. номаълум – ваф. 1029), Абулфараҷ Алӣ ибни Ҳусайн ибни Ҳиндуи Бағдодӣ табиб, адиб, ҳаким, котиб ва шоир. Дар улуми авоил иттилооти бисёр доштааст. И. Ҳ.-ро бархе аз муҳаққиқон аз аҳли Рай донистаанд. Соҳиби «Таърихи Табаристон» гуфтааст, ки агарчи аҷдоди ӯ қумӣ будаанд, аммо мавлид ва маншаи …

ИБНИ ҶАЗЛАИ БАҒДОДӣ (с. тав. номаълум – ваф. 1100), Абӯалӣ Яҳё ибни Исо ибни Ҷазлаи Бағдодӣ табиби маъруфи а. 11. Дар замони ҳукумронии халифаи аббосӣ Ал-Муқтадӣ (1074 – 1094) дар Бағдод зиндагӣ ва фаъолият карда, бисёре аз китобҳояшро ба исми ин халифа таълиф кардааст. И. дар ибтидо масеҳӣ буд, сипас …

ИБОДОВ Ҳабибулло (тав. 01. 10. 1949, ноҳ. Балҷувон), ҷарроҳи кӯдакон, доктори илми тиб (2004), проф. (2008). Хатмкардаи ДДТТ ба номи Абӯалӣ ибни Сино (1978). Ҷарроҳи кӯдакон, мудири шӯъбаи ҷарроҳӣ ва муовини сардухтур оид ба корҳои муолиҷавии Беморхонаи ноҳ. Восеъ (1978 – 94), ассистенти кафедраи ҷарроҳии Донишкадаи такмили ихтисоси кормандони тибби …

ИБРАГИМОВ Юрий Инокентевич (тав. 01. 06. 1939, ш. Тошкент), доктори илми тиб (1990), Аълочии тандурустии Тоҷикистон. Хатмкардаи факултаи муолиҷавии ДДТТ ба номи Абӯалӣ ибни Сино (1964). Духтури ҷарроҳ – онкологи Беморхонаи ноҳ. Ленин (ҳоло Рӯдакӣ; 1964 – 66), ҷарроҳи Диспансери онкологии ҷумҳуриявӣ (1966 – 67), аспиранти кафедраи физиологияи эътилолӣ (1967 …

ИБРОҲИМ ИБНИ СИНОН (909 – 946), Абӯисҳоқ ибни Синон ибни Собит ибни Қурраи Ҳарронии Собӣ, табиб. Дар хусуси аҳволи зиндагии И. маълумоти кофӣ нест. Бино ба ахбори сарчашмаҳо дар Бағдод таваллуд ёфта, дар ҳамон ҷо улуми замонаашро омӯхтааст. Падараш Синон ибни Собит ва бобояш Собит ибни Қурра аз ҷумлаи табибони …

ИБРОҲИМОВА Розия (тав. 27. 10. 1932, ш. Хуҷанд), терапевт, Қаҳрамони Меҳнати Сотсиалистӣ (1978). Духтури хизматнишондодаи ҶШС Тоҷ. (1974). Хатмкардаи Омӯзишгоҳи тиббии ш. Ленинобод (ҳоло Хуҷанд; 1951) ва ДДТТ ба номи Абӯалӣ ибни Сино (1959). Ҳамшираи шафқати таваллудхонаи ш. Ленинобод (1951 – 53), ординатори клиникӣ (1959 – 61), духтури беморхонаи №2 …

ИҒМО (юн. Coma – хоби чуқур), кома, мадҳушии вазнин, ки дар натиҷаи зарб хӯрдани сар, заҳролудии ҳуҷайраҳои силсилаи асаби марказӣ ва ё амрози системаи асаб ба вуҷуд меояд. Ихтилоли нафаскашӣ ва гардиши хун метавонанд боиси марги бемор шаванд. Сабабҳои пайдоиши И. гуногун аст. Он бештар ҳангоми ихтилоли шадиди гардиши хун …

ИДИ КАСБИИ КОРМАНДОНИ ТИББИ ТОҶИКИСТОН, ҳар сол 18 август қайд карда мешавад. Бо қарори Раёсати Шӯрои Олии ҶТ аз 4 апр. 1994 таҳти №229 тасдиқ карда шудааст. 18 авг. зодрӯзи олими бузурги тоҷик, файласуф ва ҳаким Абӯалӣ ибни Сино мебошад. И. дар тамоми муассисаҳои тандурустии ҷумҳурӣ таҷлил мегардад, конфронсу семинарҳо, …

ИДИОСИНКРАЗИЯ (Idiosyncrasia; аз юн. idios – худӣ ва synkrasis – омехта, махлут), мизоҷвайронӣ, ҳассосияти ирсии организм ба баъзе хӯрокворию доруҳо. Нишонаҳои аллергияро дорад. И. бо паст шудани фишори хун, осеби девораи рагҳо, таровидани хун дар зери пӯсту луобпарда, маҳв гаштани эритроситу лейкоситҳо, ихтилоли кори меъдаю рӯда ва диг. узвҳо ҷараён …

ИЕРСИНИОЗ, бемории сироятиест, ки дар мавриди он роҳи меъдаю рӯдаҳо осеб меёбад. Ҳангоми И. бисёр вақт диг. узву бофтаҳо низ зарар мебинанд. Ангезандаи И. қаламчамикроби граммусбати Versinia enterocolitica мебошад; спора надорад, дар ҳарор. паст (6 – 10°С) афзоиш ёфта, ҳангоми ҷӯшондан ва зери таъсири моддаҳои гандзудо зуд маҳв мешавад. Манбаи …