Илм

КИФОСКОЛИОЗ, ба чап ё рост каҷ шудани сутунмӯҳра, ки дар натиҷа хамидагии қомат возеҳтар ба мушоҳида мерасад. К. боиси хурд шудани ҳаҷми шуш ва зӯр омадан ба мушакҳои нафаскашӣ, камҳаракатии сандуқи сина, суст кашиш ёфтани паренхимаи шуш ва диг. иллатҳо мегардад. Ҳангоми К.-и возеҳ мубодилаи газ халал меёбад. Рух намудани …

«КИФОЯИ МАНСУРӣ», асари Мансур ибни Муҳаммад ибни Аҳмади Кашмирӣ дар боби тиб, ки ба забони форсӣ-тоҷикӣ навишта шудааст. Номи дигари китоб «Кифояи муҷоҳидия» буда, с. 1423 таълиф шудааст. Муаллиф онро ба ҳокими Кашмир Султон Зайнулобидин (1422 – 1472) бахшидааст. Мундариҷаи «К. М.» ихтисоран ҳамаи қисматҳои тибби қадимро дарбар гирифта, баъзе …

КИШОВАРЗӣ (гигиенаи меҳнат), яке аз қадимтарин намудҳои фаъолияти хоҷагии одам. Пайдоиши К. ба даврае мансуб аст, ки одам заминро бо олоти содатарин шудгор ва ҳайвонотро ба худ ром мекард. Бо тағйири муносибатҳои ҷамъиятӣ хусусият ва навъи К. низ дигар шуд. Дар ҶТ дар натиҷаи ба амал баровардани сиёсати аграрӣ нафақат …

КИШТИ ҲУҶАЙРА ВА БОФТАҲО, яке аз усулҳои ташхису тадқиқот. Ҳуҷайраҳо, қисмҳои бофта ва ҷанини узв берун аз организм низ қобили сабзиш ва ҳаёт мебошанд. Бо ин мақсад онҳоро кишт мекунанд. К. барои ба даст овардани дорувор ва пайвастҳои аз ҷиҳати биологӣ фаъол, тадқиқоти вирусологӣ (баҳри афзоиш, титронӣ ва қиёси вирусҳо), …

КЛИМАТОТЕРАПИЯ (Clumatotherapia; аз юн. klima – иқлим ва терапия), иқлимшифоӣ, бо мақсади муолиҷаи беморон ва беҳдошти саломатӣ истифода бурдани хусусиятҳои шифобахши иқлим дар маҳалҳои аҳолинишин ё курорту шифохонаҳои махсуси иқлимӣ. Барои К. ё иқлимро муваққатан иваз мекунанд (дар давраи дар курорт ё санатория табобат кардан), ё муолиҷаро дар иқлими барои …

КЛИНИКА (юн. klinice – тиббӣ, аз kline – бистар), муассисаи табобатии статсионарӣ, ки дар он баробари табобати беморон ба духтурон ва донишҷӯёни соҳаи тиб таълим медиҳанд, тадқиқоти илмӣ мегузаронанд. Ҳамаи мактабҳои олии тиббӣ ва институтҳои такмили ихтисоси духтурон К. доранд. Агар К. дар заминаи беморхонаи шаҳрӣ, вилоятӣ ё ҷумҳуриявӣ кор …

КОБАЛТ (Cobaltum), Co, элементи химиявии гурӯҳи VIII системаи даврии Менделеев, рақами ат. 27, массаи ат. 58,933. К. дар табиат як изотопи собит 59Co дорад. К.-и металлиро с. 1735 химики швед Г. Брандт кашф кардааст. К. металли вазнини нуқраранг буда, каме тобиши сурх дорад. t гуд. 1493°С, t ҷӯш. 3100°С, зичиаш …

КОБУЛОВА София Мирзотошевна (30. 03. 1932, ш. Хуҷанд – 30. 04. 2002, ш. Душанбе), духтури кӯдакон, доктори илми тиб (1982), проф. Хатмкардаи ДДТТ ба номи Абӯалӣ ибни Сино (1956). Ординатори клиникии кафедраи бемориҳои кӯдакони факултаи муолиҷавии ДДТТ (1956 – 58), мудири шӯъбаи Беморхонаи клиникии кӯдакони № 2 (1959), сардухтури ошхонаи …

КОВТУНОВИЧ Гавриил Парфентович (18. 12. 1892, ш. Кислевка, Украина – 1978, ш. Лвов), ҷарроҳ, доктори илми тиб (1936), проф. (1940). Фориғуттаҳсили Донишкадаи тиббии ш. Киев (1922). Дар беморхонаҳои ш.-ҳои Минск ва Курск ба ҳайси духтур кор кардааст. Ассистент, дотсент ва мудири кафедраи ҷарроҳии Донишкадаи тиббии ш. Ленинград (1930 – 40). …

КОДЕИН (Codeinum), як навъ дору. Асосан барои рафъи сурфа кор мефармоянд. Ба кӯдакони то 2-сола таъин карда намешавад. Дар шакли хока ва қурс истеҳсол мекунанд. Ба таркиби қурси муштараки «Кодтерпин», ки аз кодеин (0,015 г), гидрокарбонати натрий (0,25 г) ва терпингидрат (0,25 г) иборат аст, дохил мешавад. Дар таркиби қурсҳои …