АКОКИЁ (Robinia pseudoacacia), як навъ дарахти ороишист. Кариб дар хама нохияхои Точикистон меруяд. To 16 м кад мекашад. Решааш устувор; кутри шоху навдааш 9,5 м; пустлохи шоху навдахояш дорчинии тира, навдахои яксолааш аз сабз то дорчинии сурхча. Баргаш паршакл, да роз (12 – 24 см), думчааш кутох (1,5 – 3,5 …

АКУШЕРИ (Obstetricia), момои, кобилаги, як сохаи тибби клиники. Равандхои мукаррари ва носомонихои мухталифи организми занро, ки ба обистани, хомилаги, зоиш ва вазъи пас аз таваллуд вобастаанд, меомузад. Дарёфти усулхои кумаки момои, пешгири ва муоличаи аворизи хомилаги ва зоиш, инчунин беморихои хамил ва навзод вазифахои А. мебошад. А. яке аз сохахои …

АКУПРЕССУРА, яке аз усулхои табобати чини. Аз чумлаи усулхои кадимтарини муолича буда, хануз аз а. 3 то м. маъмул буд. Дар мамлакатхои шарки аввал дар Чин пайдо шуда, минбаъд тарзхои гуногуни он дар кишвархои дигар низ густариш ёфтанд. Чиниёни кадим мукаррар карданд, ки фишор додани нуктахои муайяни бадан дардро сабук …

АКТИНОМИКОЗ (Actinomycosis; аз актино… ва юн. микозхо), бемории сироятист, ки занбуругхои шуоъшакл (акти- номисетхо) ба вучуд меоранд. Ба А. одам кам гирифтор мешавад. Асосан касалии хайвонот, бештар чорвои калон аст. А. бештар дар пусти чогу гардан, узвхои ковокии шикам ва шуш пайдо мешавад. Хангоми А.-и сатхи дар пуст ё пардахои …

АКТИНО… (юн. actus – шуоъ), кисми таркибии калимахои мураккаб, ки мансубияти онхоро ба шуоъ, шуоъафкани ва г. ифода мекунад, мас., актиномикоз.

АКСУЛАМАЛИ ВАССЕРМАН, яке аз усулхои ташхиси бемории сифилис. Ба номи иммунологи немис Август Вассерман гузошта шудааст. А. В. дар мавриди сифилиси аввалин (дар хафтахои 6 – 8-уми бемори) дар 90 ва дар аснои сифилиси дуюмин дар 98 – 100 фисади холатхо мусбат падид меояд. А. В. якчоя бо диг. аксуламалхои …

АКСОН (аз юн. axon – мехвар), нейрит, шохаи хучайраи асаб, ки ба воситаи он импулсхои асаб аз хучайра ба узвхо ва диг. хучайрахои асаб пахн мешаванд. Аз хар хучайраи асаб (нейрон) факат як А. мебарояд. Гизогири ва нумуи А. аз чисми нейрон вобаста аст: хангоми буридани А. кисми канораи он …

АКСЕЛЕРАТСИЯ (аз acceleratio – тезондан), кадкашии босуръат ва рушди чисмонии бачагон ва наврасон. Бачагон ва наврасони имруза назар ба хамсолони солхои пешини худ то андозае кадбаланд ва калончусса (вазнинтар) мебошанд. Бачагон хар кадар калонтар бошанд, ин тафрика равшантар ба назар мерасад. Мас., охири солхои 70-уми а. 20 писарба чагони 6-сола …

АКРОСИАНОЗ (Acrocyanosis; аз юн. akron – интихо, охир ва сианоз), ранги кабудча гирифтани пуст. А. бинобар суст шудани харакати хун ба вучуд меояд. Дар натичаи костагии хунгардиш тамоси хун бо бофтахо зиёд шуда, дар таркиби хуни венаю мурагхои зери пуст микдори гемоглобини баркароргашта меафзояд. Бинобар ин пуст ранги кабудча мегирад. …

АКРОМЕГАЛИЯ (Acromegalia, аз юн. akron – дасту по ва megas – бузург), бемо- риеро гуянд, ки сабаби он ихрочи барзиёди гормони сабзиш мебошад. А. то хол пурра омухта нашудааст. Он дар бисёр маризон бо омоси гипофиз алокаманд аст. Баъзан захми сар, зарбаи рухи ва сироятхои музмин боиси А. мегарданд. А. …