АКАДЕМИЯИ ГУНДИШОПУР, Донишгохи Гундишопур, мактаби тибби, гахвораи тибби илмии форсу точик. А.-хои 3-7 дар Гундишопур фаъолият дошт. Бо дастури Шопури аввалписари асосгузори сулолаи Сосониён Ардашери Сосон бунёд ёфта буд. Пештоки дарвозаи шахрро навиштачоти «Донишу хирад аз шамшер зуртар аст» оро медод. Устодони А. Г. асархои табибони Юнону Хиндро ба забони …

АЙНАК, асбоби оптикист барои ислохи нукси босира ё мухофизати чашм. Он аз шиша (линза) ва чанбарак иборат аст. Тавассути чанбарак шишахои А. нисбат ба сатхи чашм дуруст чойгир мешаванд ва камонаку воситахои диг. А.-ро дар холати муайян нигох медоранд. Чанд хели А. мавчуд аст: агар яке нукси оптикии чашмро ислох …

АЗОТЕМИЯ (Azotaemia; аз юн. Azoos бехаёт ва гемо…), дар таркиби хун барзиёд будани махсули мубодилаи нитроген: карбамид, асиди пешоб, креатин, креатинин ва г. Сабаби асосии А. ба таври кофи фаъолият накардани гурдахост. А. метавонад ба фаъолияти гурдахо низ робита надошта бошад, мас., бинобар тачзияи зиёди сафедахо (дар аснои сухтаги), бо …

АЗОНОВ Чахон (тав. 25. 01.1951, дехаи Лохури нох. Дангара), дорушинос, доктори илмхои тиб (1995). Корманди шоистаи Точикистон (2002). Омузишгохи тиббии ш. Кулоб (1969) ва ДДТТ-ро хатм кардааст (1979). Мудири бунгохи тиб- бии дехаи Лохури нох. Дангара (1969 – 73), ассистенти кафедраи таърихи тиб ва бехдошти ичтимоии ДДТТ, аспирант, ходими илми …

АКРОДЕРМАТИТХО (Acrodermatitis; аз юн akron – кулла, дасту по ва дерма), як гурухи беморихои музмин, ки асосан дар пусти дасту пой ба вучуд меоянд. А. энтеропатияви, атрофиявии музмин ва римчадор мешаванд. А.-и энтеропатияви дар айёми кудаки инкишоф меёбад. Сабаби бемори чаббиши рух дар руда аст, ки ба таври ирси сурат …

АКРОБАТИКА (юн. akrobateo – бо нуги пой мегардам, боло мебароям), як тарзи машки гимнастики; навъи мустакили варзиш. Дар натичаи бо А. машгул шудан, одам чусту чолок, харакатхояш хамоханг, часур мегардад, чисми худро идора мекунад. А. аз ичрои гурухи зиёди машкхои гимнастики, мас., чахишхои акробати, машки омехтаи дукаса (марду зан), машки …

АКНЕ (лот. acne – кулла), номи умумии беморихои илтихобии гадудхои равган ва халтачахои муйи пуст. А. дар натичаи фаъолияти барзиёди гормонхо (хайз, балогати чинси), дар давраи гузариш, бинобар рух намудани стресс (гадуди бо- лои гурдаро фаъол месозад), гун шудани хучайрахои мавтшуда дар пуст, зери таъ- сири микроорганизмхо ва вояи зиёди …

АККЛИМАТИЗАТСИЯ, муътод, хугири ба обу хаво, ба шароити нави иклим мувофик гардидани инсон. А.-и одам яке аз шаклхои мутобикат (адабтатсия) буда, боиси тагйироти чараёни мубодилаи моддахо ва дигаргунихои вазоифии организм мегардад. Кобилияти А. шудан дар раванди инкишофи хаёт дар руи Замин ба вучуд омада, бо минтакахои гуногуни иклими ва тагйироти …

АКАНТОСЕФАЛЁЗХО (Acathocepha- loses), як навъ бемории гелминтози. Дар одамон хеле кам мушохида мешавад. Сироят асосан дар натичаи тасодуфан фуру бурдани гамбусакхо ва нонхуракхо ба вукуъ мепайвандад. Дар натичаи бемори фаъолияти рохи меъдаю рудахо халал меёбад: дард ва дамиш кардани шикам, дарунрави, дилбехузури, кай ва г. Бо максади пешгирии А. мушу …

АКАЛКУЛИЯ (аз а – хиссачаи инкори ва лот. calculare – хисоб кардан), ихтилоли кобилияти шинохтан ва хисоб карда тавонистани ададхо (хисоби арифметики). Дар натичаи осеби кисмхои муайяни кишри майна рух менамояд (хангоми хуншор гаштани он, омосхои гуногун, зарбулат ёфтан). Беморони гирифтори А. ададхои тарзи навишташон ба хамдигар монанд (мас., 6 …