ЗИЁНИ КАСБи, осеби касби, зарари касби, омилхои гуногуни мехнат ва мухити истехсолот, ки ба саломати ва кобилияти кории одам таъсири ногувор расонда, дар баъзе мавридхо боиси беморихои касби ё авчи хар гуна беморихои дигар мешаванд. З. к. дар сурати номукаммалии технологияи нав, истифодаи моддахои захрнок ва риоя накардани меъёрхои санитарию …

ЁРДАМПУЛи БАРОИ КОРНОШОЯМИИ МУВАККАТи ба коргарон ва хизматчиён дар мавридхои муваккатан аз даст додани кобилияти кори бинобар маризи ё маъюби, дар рузхои барои нигохубини ягон аъзои бемори оила аз кор озод будан, дар мавриди карантин, бинобар бемории касби муваккатан ба кори дигар гузаронидани корманд ё хангоми протезмони барои дар беморхона …

ЗИРА (Bunium persicum), зираи форси, гиёхест бисёрсола. Аз 30 то 60 см кад мекашад. Пояи рост, барги пармонанд, гултудаи чатршакл, гули майдаи сафед, дони хушбуй дорад. З. дар доманакуххо, нишебихои кух, алафзор, буттаю бешазори хама нохияхои Точикистон (дар баландии 600 – 2500 м аз с.б.) меруяд. З. гиёхи доруии кадима …

ЁЗИШИ ПАЙ (Distorsio), дисторсия, иллатест, ки дар натичаи аз хад зиёд ёзидани пайи бугумхо ба амал меояд. Аксар вакт торхои чудогонаи пай, баъзан худи пай тамоман канда шуда, хатто як пораи устухонеро, ки ба он часпидааст, аз чояш мекучонад. Бештар Ё. п.-и банди соку панчаи по ба мушохида мерасад; иллат …

ЗИКИ НАФАС (Asthma bronchiale), бемории музминест, ки дар натичаи нихоят танг шудани бронххо бинобар ташаннучи мушакхои касабаи шуш, обварами луобпардаи шуш, бо балгами гализ пур шудани найчахои бронххо ба амал меояд. З. н. бемории аллерги буда, ба он одамони нисбати баъзе моддахои химияви ё омилхои физики хассос гирифтор мешаванд. Хассосияти …

«ЁДГОРИ РИЗОи», асари хаким Ризоали ибни Махмуди Хайдарободи. С. 1820 ба забони точики таълиф ёфтааст. Китоб дар баёни дорухои хинди буда, номи онхо бо забони точики оварда шудаанд. Ад.: Абдулхай ал-Хасани, «ас-Сакофату-л-исломия фи-л-Хинд», Димишк, 1983. С. Шахобуддинов.

ЗИКИ ДИЛ (Asthma cardiale), хуручи нафастанги, ки бинобар дар рагхои шуш бозмондани хун пайдо мешавад. Сабаби З. д. беморихои миокардит, сактаи шадиди миокард, кардиосклероз, аневризмаи меъдачаи чап, нукси шохраги дил ва даричаи дутабака, баланд шудани фишори шараён ва г. махсуб мешаванд. Ба пайдоиши З. д. афзудани хачми хунгардиш (мас., хангоми …

ЁРИИ АВВАЛИН, тадбирхои оддитарин ва таъчилиеро гуянд, ки барои начот додани хаёти одам ва пешгирии окибати ногувори фалокат ва бемории ногахони то омадани корманди тиб ё то ба муассисаи табобати бурдан ба зарардида расонда мешаванд. Ё. а.-е, ки худи зарардида мегузаронад (агар он имконпазир бошад), худёрирасони ном дорад, мас., гузоштани …

ЗОДАН (Partus), зоиш, валодат, таваллуд, амали мураккаби физиологиест, ки дар мавриди он давраи хомилаги анчом пазируфта, тифл ба дунё меояд. Дар шароити физиологи З. баъди 10 мохи момоии хомилаги (9 мохи таквими, 280 руз ё 40 хафта) фаро мерасад. Дар ин давра тифл пурра ташаккул ёфта, ба зиндагии берун аз …

ЁРДАМПУЛи ДАР ДАВРАИ ХОМИЛАГи ВА БАЪДИ ТАВАЛЛУД ба коргарзанон, хизматчиён ва г. дар рухсатии давраи хомилаги ва баъди таваллуд катъи назар аз стажи мехнати дар хачми пурраи музди кор дода мешавад. Давомнокии рухсатии давраи хомилаги ва баъди таваллуд мутаносибан барои 140 рузи таквими пардохта мешавад. Дар мавриди таваллуди душвор, кумакпули …