БРУТСЕЛЛЁЗ (Brucellosis), бемории сироятии музмин, ки дар мавриди он бештар дастгохи такяву харакат, силсилаи асаб ва узвхои чинси осеб меёбанд. Б. бо номхои таби бахримиёназамини, бемории Брюс, бемории Банг низ маъмул аст. Ангезаи Б. брутселлахо ном бактерия буда, онхо спора хосил намекунанд. Брутселлахо дар мухити гизоии мукаррари нуму меёбанд, ба …

БРОНХИТ (Bronchitis), илтихоби бронххо (найчахои шуш); яке аз маъмултарин иллати узвхои нафас. Чараёни бемори шадид ва музмин мешавад. Б.-и шадид, одатан, хусусияти сирояти дошта, аксаран боиси газаки бини (зуком), халкум (фарингит), ханчара (ларингит), хирной (трахеит) мегардад. Б. дар натичаи хунук хурдани организм, якбора тагйир ёфтани обу хаво ва аз намии …

БРОНХХО (аз юн. bronchos – хирной, хикиртак), шохахои нои нафаскаши, ки хаворо ба шуш мебаранд. Ду бронхи асоси – рост (калонтар) ва чап (хурдтар) ба шуш даромада, ба шохахои калону хурд таксим мешаванд. Хар шоха дар навбати худ ба алвеолахо ворид мегардад. Б. дар махалли миёндевори сина бо рагхои бузург …

БРОНХОЛИТИАЗ (Broncholitiasis; аз бронххо ва юн. lithos – санг), беморие, ки хангоми он дар чавфи бронххо санг (бронхолитхо) пайдо мешавад. Бронхолитхо, одатан, баъди аз сар гузарондани бронхаденити сили ба вучуд меоянд. Онхо чузъхои ба калтсий табдилёфтаи гуддахои лимфавии бронху шуш буда, ба сурохи бронх дар вакти некрози девораи он ворид …

БУЗГУНЧ, бузгинч, гунч, чинчак, галла, як навъ омоси узвхои растаниро гуянд, ки дар натичаи аз таъсири оби дахони ангезандахо (бактерияхо, кирму кана) зуд таксим ва калон шудани хучайрахои паренхима ба вучуд меояд. Б. барои ангезандахо мухити гизо ва сукунат аст. такр. 15 хаз. Б.-хои гуногуншакл маълуманд, ки бештар дар узвхои …

БУЖЗАНи, бо максади ташхис ва муолича ба баъзе узвхои найчашакл ворид сохтани асбобхои махсус – бужхо. Б. хангоми хадша бастани узвхои найчашакл истифода мегардад. Барои ин Б.-хои филизи ва чандир кор фармуда мешаванд (онхоро каблан стерилизатсия менамоянд). Б.-ро дар амалияи урологи бахри ошкор сохтани дарачаи танг гаштани мачрои пешоб ва …

«БУРЪУ-С-СОЪА» (Муоличаи фаври), асари Абубакр Мухаммад ибни Закариёи Рози (865 – 925). Ба забони араби таълиф шудааст. Аз 24 боб иборат буда, муаллиф онро барои вазир Абулкосим ибни Абдуллох навиштааст. Дар кадим аз тарафи шахси номаълуме ба форси тарчима шудааст. Нусхахои хаттии зиёде аз ин китоб ба араби ва форси …

БУРСИТ (Bursitis; аз лот. bursa – калта), газаки халтачахои луобдори банду бугум. Бештар дар атрофи бандхои оринч, китф, зону, соку панчаи по, косу рон ба вучуд меояд. Б. шадид ва музмин мешавад. Б.-и шадид, одатан, дар натичаи зарбу лат, харошёби, чарохати хурди бугумхо ё чун оризаи беморихои римнок (мас., пучак), …

БУРДЕНКО Николай Нилович (3. 6. 1876, дехаи Каменка, холо вил. Пенза – 11. 11. 1946, Москва), чаррохи шурави, яке аз асосгузорони нейрохирургия, акад. АФ ИЧШС (1939), акад. ва аввалин президенти АИТ ИЧШС (1944 – 46), генерал-полковники хизмати тибби, Кахрамони Мехнати Сотсиалисти (1943). С. 1906 Донишгохи Юрев (холо Тарту)-ро хатм намуд. …

БУЛУТ (Quercus), дарахтест худруй ва боги. Б. дарахти кадбаланд (35 – 40 м) аст; кутраш 1 – 1,5 м; 500 (баъзе намудхояш то 2000) сол умр мебинад. Танааш рост, баъди 30 – 35 сол бо пустлохи хокистарранги тира пушида мешавад. Баргаш пармонанд, гулаш майдаи чудочинса; баробари кушода шудани баргхо мешукуфад. …