Илм

БЕҲДОШТИ САНИТАРИИ САРҲАД, маҷмӯи тадбирҳои маъмурӣ ва санитарию зиддиэпидемиявӣ, ки барои ба ҳудуди мамлакат роҳ наёфтани бемориҳои сироятию карантинӣ равона шудаанд. Бемориҳои карантинӣ номи шартии чанд навъ бемории гузарандаест, ки онҳо бағоят сироятноканд ва бештар боиси фавти маризон мегарданд (мас., тоун, вабо, табларзаи зард ва ғ.). Рӯихати тадбирҳое, ки баҳри …

БЕҲДОШТИ САНИТАРИИ ХОК, маҷмӯи тадбирҳои қонунбарорӣ, ташкилӣ ва санитарию техникиест, ки бо мақсади пешгирии ифлос гаштани хок андешида мешаванд. Ахлот, саргин, пору ва пасоб дар сурати нодуруст безарар кардан (ниг. Ассенизатсия, Безараргардонии партовҳо), мепӯсанд ва аз хок ба манбаи таъмини об гузашта, ба инкишофи ангезандаҳои амрози меъдаю рӯда, гелминтҳо ва …

БЕҲДОШТИ САНИТАРИИ ҲАВЗАҲОИ ОБ, маҷмӯи тадбирҳои қонунбарорӣ, ташкилӣ ва санитарию техникиест, ки баҳри пешгирии ифлос гаштани манбаъҳои об равона шудаанд. Зарурати Б. нимаи дуюми а. 19 ба сабаби тараққиёти саноат, сохтмони системаи мутамаркази таъмини об, канализатсия, обпартою корезҳо ба миён омад. Б. масъалаи хеле муҳим аст, чунки бо партови саноат, …

БЕҲДОШТИ САНИТАРИИ ҲАВО, маҷмӯи тадбирҳои қонунбарорӣ, ташкилӣ, муҳандисию техникӣ ва санитарию беҳдоштист, ки барои дар атмосфера паҳн насохтани партови моддаҳои зарарнок ё маҳдуд намудани онҳо равона шудаанд. Масъалаи ифлос гаштани ҳавои атмосфера дар баробари тараққиёти истеҳсолоти саноатӣ ба миён омад. Пешрафти илму техника истифодаи сарватҳои табииро вусъат дода, масъаларо боз …

БЕҲИССОЗИИ МАВЗЕӣ, беҳиссозии ҷузъӣ, бо роҳи сунъӣ фурӯ нишондани эҳсоси дард. Ба Б. м. дар натиҷаи инҳисор (блокада)-и системаи асаби канорӣ ноил гаштан мумкин аст. Б. м. барои бедард гузарондани ҷарроҳиҳои гуногун, бандинагузорӣ ва ташхиси бемориҳо имконияти мусоид фароҳам меорад. Б. м.-ро бештар дар амалияи амбулаторӣ кор мефармоянд. Чанд роҳи …

БЕҲУШӣ (Obnubilatio), мадҳушӣ, дар натиҷаи ба мағзи сар кам омадани хун якбора аз ҳуш рафтан. Б. зери таъсири сахти рӯҳӣ (изтироб, тарс, ваҳм), аз дарди сахт (ҳангоми халаи гурда, халаи ҷигар ва рӯда), таъсири гармӣ ё офтобзанӣ (ниг. Гармозанӣ), инчунин ҳангоми зуд аз ҷой (бистар, замин) бархеста рост шудан, ба …

БЕҶЕЛ, сифилиси арабӣ, навъе аз бемориҳои манбаашон табиӣ. Б. дар байни аҳолии кӯчманчии мамолики Шарқи Миёна (навоҳии байни Баҳри миёназамин ва халиҷи Форс) густариш ёфтааст. Ангезандаи Б. трепонемаи махсус – Treponema beijel мебошад. Беморӣ метавонад бидуни алоқаи ҷинсӣ низ пайдо шавад. Бисёр нишонаҳои он ба сифилис шабоҳат дорад. Ҳангоми Б. …

БИБИФОТИМАИ ЗАҲРО, Ямчин, чашмаи минералии обаш гарм дар ноҳ. Ишкошим. Тақр. 83 км дуртар аз маркази ноҳия, дар наздикии деҳаи Туғғоз воқеъ гаштааст. Баландиаш аз с. б. 3300 м. Дебиташ 2,5 – 7,0 л/сон., минералнокиаш – 0,77 г/л, ҳарор. обаш +430С. Оби чашма тавассути 5 «остин» аз баландии 1 – …

БИЛИРУБИН (аз лот. bilis – талха ва ruber – сурх), пигменти асосии талха; маҳсули ниҳоии таҷзияи гемоглобин ва диг. ҳосилаҳои порфиринҳо. Б. дар натиҷаи силсилаи табаддулотии зайл ба вуҷуд меояд: гемоглобин → вердоглобин (холеслобин) → биливердин → билирубин. Б. ба ҷигар гузашта, зери таъсири кислотаи глюкуронат конъюгат ҳосил мекунад ва …

БИНӣ (Nasus rhinos), димоғ, қисми аввали роҳи болои нафас; аз се қисм – берунӣ, ковокӣ ва ҷавфҳо (тавассути сӯрохиҳои танг бо ҷавфҳои иловагии бинӣ тамос дорад) иборат аст. Б.-и берунӣ аз тағоякҳо, устухон ва пӯсту мушакҳо таркиб ёфтааст. Қабати пӯсти Б. ғадудҳои равғанбарор дорад. Онҳо хусусан дар пӯсти атрофи сӯрох …