Илм

КАДКАШИИ ОДАМ, калон шудани часомади умумии организм ё бофтаю узвхои чудогонаи он. Рушд (инкишоф) хосияти материяи зинда буда, бештар ба организми чавон хос аст. Вале хама гуна калоншавии часомади бадан кадкаши махсуб намешавад. Мас., гуншавии чарб боиси калон шудани чусса гардад хам, вале рушди организм нест. Меъёри рушд кад, вазн …

КАДУ КОМАТ, вазъи мукаррарии чуссаи одам дар холати ороми ва хангоми харакат; аз давраи кудаки дар рафти сабзишу инкишоф ва тарбия ташаккул меёбад. К. к.-и дуруст пайкари одамро зебо мегардонад, ба фаъолияти муътадили узвхои харакат ва тамоми организм мусоидат мекунад. Агар К. к. дуруст бошад, хамии табиии сутунмухра муътадил буда, …

КАБУРГА, устухонхои чуфту камоншакле, ки бо сутунмухра пайванданд. К. ва туш дар хазандахо, паррандахо, ширхурон ва одам кафаси синаро ташкил медиханд. Дар хайвонот К. болоию поёни мешавад. К.-хо узвхои дарунро хифз мекунанд. Одам 12 – чуфт К. дорад: Хафт чуфт К.-и боло (1 – 7) К.-хои хакики ном доранд. К.-хои …

КАДКАШАК (Regio inguinalis), каши рон; аз боло бо хатти пайванди нуги устухонхои тихигох, аз поён – бо чини кадкашак, аз дарун – бо канори берунии мушаки рости шикам хамхудуд аст. Пуcти К. тунук буда, дар мавзеи рон чини кадкашакро ба вучуд меорад. Дар К. артерия, венахо ва гуддахои лимфавии фавки …

КАЙ, истифрог, холати ногуворест, ки дар натичаи ангезиш ё иллати меъда, инчунин аз иллати диг. узвхои даруни, асабхои маркази ва канори ба вучуд меояд. К.-и гематогению захрогин ва К.-и занхои хомила низ вучуд дорад. К. аксар вакт таассури мухофизию мутобикатии организм ба ангезиши луобпардаи меъда мебошад. Ангезиши луобпардаи меъда ба …

КАНД, гизои маъмули ширин. Таркиби химиявии К. якхела буда, 99,75 фоиз сахароза иборат аст. К. зудхазм буда, организмро бо карбогидратхо таъмин мекунад. К.-ро аз найшакар ё лаблабуи канд мегиранд. Солхои охир олимони як катор мамлакатхо афзоиши баъзе беморихо, аз чумла амрози дилу раг ва кариеси дандонро ба истеъмоли барзиёди К. …

КАМАРДИНОВ Хушкадам Курбонович (тав. 26. 5. 1933, дехаи Ишкошими ВМКБ), духтури беморихои сирояти, доктори илми тиб (1985), проф. (1986), Аълочии нигахдории тандурустии ИЧШС (1968), Аълочии нерухои сархадии ИЧШС (дарачаи I ва II), Духтури шоистаи Чумхурии Точикистон (1994), барандаи Чоизаи ба номи Е.Н. Павловскийи АИ ЧТ (2009). Хатмкардаи факултаи муоличавии ДДТТ …

КАЙИ ШИРХОРА, холатест, ки дар моххои аввали хаёти кудак, одатан, дархол баъди синамакони, баъзан 2 – 3 соат баъд аз он мушохида мешавад. К. ш.-ро аз кай фарк бояд кард. Дар аснои К. ш. ахволи кудак тагйир намеёбад, у ором ва хушхол аст. К. ш. номаълум мегузарад, дар ин маврид …

КАРНИЯ, кисми пеши пардаи берунии чашм, ки шаффоф аст. К. чашмро аз иллатёби ва гарду чанг хифз мекунад. К. аз 5 кабат иборат аст: 1) эпителияи пеш; 2) гишои асосии пеш ё пардаи Боумен; 3) моддахои хоси К. ё танаи бофтаи пайванди; 4) гишои акиб ё дессемет (кабати дохилии марзии …

КАРАТОБОН, чашмаи минерали. Дар нишебии чан. к.-кухи Хисор, 15 км шарктари дехаи Зидди чойгир шудааст. Баландиаш аз с. б. 2050 м. Дебиташ – 0,6 л/сон., харор. обаш 900С, минералнокиаш – 3,6 г/л. Таркиби оби чашма аз кислотахои силикат, метаборат, манган, никел, кобалт, мис, рух, литий, гази карбонат (90,6%), нитроген (7,8%), …