Илм

КАРАНФУЛ (Syrygium aromaticum), мехак, каранфур, каранфули гардан, дарахтест хамешасабз; як навъ хушбуиро гуянд, ки аз гунчаи хушконидаи гулхои К. хосил мекунанд. Баргаш дурушти чармгун, гулаш майдаи чорбаргаи сафед, гулоби ё сурх. Хушагулаш чатршакл. Мевааш аргувони, яктухма, ба ангури сагак монанд аст. Ватани К. чаз-хои Молукка махсуб мешавад. Онро дар бисёр …

«КАРОБОДИНИ АЪЗАМ ВА АКМАЛ», дастуруламали илмиест доир ба тиб. Муаллифи китоб Мухаммад Акмалхон (тав. номаълум; ваф. – такр. 1907) илми тибро аз бобояш Хаким Мухаммади Аъзамхони Ромпури (ваф. 1902) омухтааст. Азбаски ба ин асар кисме (693 номгуи беморихо ва табобати онхо) аз «Карободини Аъзам» дохил аст, китоб номи худи муаллиф …

КАРОБОДИН, акрободин, акрабодин, акрабозин, каробозин, дар истилохи тиб як кисм аз илми дорушиносист, ки конуну коида, тарикаи тахия, анвоъ ва барои кадом беморихо ба кор бурдани дорухои мураккабро меомузад. Хамчунин китобхоеро, ки оид ба ин соха таълиф шудаанд, К. меноманд. К. муарраби юнонии «graphidion» буда, маънои лафзияш «рисолаи мухтасар» аст. …

«КАРОБОДИНИ ЗАКОи», асари хаким Закоуллохи Акбарободи (ваф. 1795). Китоб дар баёни дорухои мураккаб буда, ба забони точики таълиф шудааст. Ад.: Абдулхай ал-Хасани, «ас-Сакофату-л-исломия фи-л-Хинд», Димишк, 1983. С. Шахобуддинов.

«КАРОБОДИНИ БАКОи», асари хаким Мухаммад ибни Исмоили Дехлави, машхур ба Бакохон. Иборат аз ду чилд буда, ба забони точики таълиф шудааст. Китоб дар бораи хосияти дорухои мураккаб ва истифодаи онхо бахс мекунад. Ад.: Абдулхай ал-Хисани, «ас-Сакофату-л-исломия фи-л-Хинд, Димишк, 1983. С. Шахобуддинов.

«КАРОБОДИНИ КАЛОНИСи», асари Калониси дар боби тиб. Такр. с. 1194 ба забони араби таълиф шудааст. Чи тавре ки Ибни Абуусайбиа дар асари худ «Таърихи табибон» кайд намудааст, муаллиф хангоми навиштани асари мазкур аз «Ал-Конун фи-т-тиб»-и Ибни Сино, «Ал-Хови», «Ал-Комил»-и Абубакри Рози ва г. истифода бурдааст. «К. К.» аз 49 фасл …

«КАРОБОДИНИ КАБИР», асари Мухаммадхусайн ибни Мухаммади Окили дар боби тиб. С. 1770 таълиф шудааст. Муаллифи «К. к.» дар Хиндустон умр ба сар бурдааст ва бо номи «Махзану-л-адвия» асари дигаре низ дорад. Мукаддимаи «К. к.» аз бист фасл иборат аст: фасли якум доир ба гизою даво ва ахамияту фаркияти онхо; фасли …

«КАРОБОДИНИ ИБНИ ТИЛМИЗ», асари Аминуддавла Абулхасан Хибатуллох ибни Абилъалои Багдоди, маъруф ба Ибни Тилмиз (ваф. 1165). Китоб дар баёни дорухои мураккаб буда, ба забони араби таълиф шудааст. Аз машхуртарин таълифоти муаллиф аст. Тамоми табибону дорушиносон дар доруфурушихо ва бемористонхои Багдод аз руи он амал мекарданд. Он хамчун дастуруламал ба чои …

«КАРОБОДИНИ СОБУР», асари Собур ибни Сахли Гундишопури (ваф. дар худуди 869). Китоб дар баёни дорухои мураккаб буда, ба забони араби таълиф шудааст. Ин аввалин карободин ба забони арабист. Он аз 22 боб иборат буда, аз бози таълиф (авохири карни севвуми хичри) то зухури «Карободини Ибни Тилмиз» (нимаи карни шашуми хичри) …

КАХВА, нушокие, ки аз кахвадона тайёр мекунанд. К. сергизо ва рухафзост. Дар таркиби он моддахои нитрогендор, кофеин, канд, равган, клетчатка ва моддахои минерали мавчуданд. Манфиати К. ба кофеини таркибаш вобаста аст. Бино ба маълумоти Махмуди Антоки нушидани К. сулфаи тар, илтихоби магзи сар, гулу ва диг. узвхоро нафъ мебахшад. К. …