Илм

АРТРОЛОГИЯ ( аз arthron – банд ва …логия), як фасли терапия (беморихои дарун), ки пайдоиш, чараён ва зухуроти болинии беморихои бандхо, хамчунин усулхои пешгири, ташхис ва муоличаи онхоро меомузад.

АРТРОЗ (Arthrosis), бугумдард, остеоартроз, иллати музмини бандхо. Ба он бештар раккосхо, операторони компютер, варзишгарон ва г. бинобар ихтилоли эндокрини, дар натичаи зарбулати бандхо, барзиёдии вазн, аз сабаби ихтилоли раванди мубодила дар организм, инчунин хангоми кори бисёру доимии чисмони гирифтор мешаванд. Пушидани пойафзоли танг низ боиси А.-и бандхои кафи по мегардад. …

АРТРОГРИПОЗ (Arthrogryposis; аз юн. arthron – банд ва grypos – хамида, кач), бемории модарзоди бандхои дасту по. Дар натичаи атрофияи мушакхо ва ба бофтаи чарби иваз шудани торхои мушак ба амал меояд. Хангоми А. дастхо ба бадан чафс шуда меистанд; панчаи даст ва ангуштон мисли чанголи мургони шикори аст. Пойхо …

АРТРИТИ ТАРБОДМОНАНД (Rheumatoid arthritis), бемории бофтахои пайвандист, ки бо осеби бугумхо падид меояд. Сабаби А. т. то хол маълум нест. Баъзе маълумотхои тахмини далолат бар он мекунанд, ки А. т. табиати сирояти дорад (мас., зиёд шудани лейкоситхои хун, афзудани суръати тахшини эритроситхо – СОЭ ва г.). А. т. боиси маъюби …

Мачоз низ калимаи арабист, маънои лугавиаш махаллигузаштан, гузаргох; гайри хакикат аст. Дар илми бадеъ аз чумлаи санъатхои маънавист. Агаршоир ё нависанда дар асари худ калима ё таркиберо ба маънои гайриасли истифода бараду он маъни аз ягон чихат бамаънои асли монанд бошад, онро мачоз меноманд. Масалан, агар гуем, ки фалони пояшро чени …

АСКАРИДОЗ (Ascaridosis), бемориест, ки онро лундакирмхо – аскаридахо ба вучуд меоранд. Аскаридахо кирмхои калони гуногунчинс буда, дар рудаи борики одам сукунат доранд. Одам ягона манбаи сироят аст. Аскаридаи модина дар як шаборуз то 250 хаз. тухм мегузорад, ки бо пасафканди бемор хорич мешавад. Хангоми набудани хочатхонахои обод ва вайрон кардани …

АСКАРИДАХО (Ascarididae), як гурухи лундакирмхо, ки дар руда зиндаги мекунанд. Дарозии А.-и нарина 15 – 20 см ва модина 25 – 40 см мешавад. Аскаридаи модина дар як шабонаруз то 250 хаз. тухм мегузорад. Аз тухмхое, ки ба воситаи хурок ё об ба узви хозима рох меёбанд, кирмина (личинка)-хо ба …

АС-СУВАЙДи, Иззуддин Абуисхок Иброхим ибни Мухаммад ибни Тархони Сувайди (1203 – 1291), табиб; аз пизишкони маъруфи Димишк буда, тамоми рузгораш дар он чо гузаштааст. Хамчун раиси табибон дар бемористонхои Бобулбарид ва Нури хизмат кардааст. Китобхои зерин аз таълифоти у дар тиб мебошанд: «Ал-Бохир фи хавоси-л-чавохир»; «Ат-Тазкирату-л-ходия ва-з-захирату-л-кофия»; «Шарху «Мучази-л-Конун»-и Ибни …

АССЕНИЗАТСИЯ (Assanatio; аз франсавии assainissement – тоза кардан), гун овардану безарар гардондани начосат дар махалхое, ки кубури гандоб (канализатсия) надоранд. А. тахти назорати идорахои хочагии коммунали мебошад. Барои чамъоварии начосат аз чохи халочо ва барои гандобхо аз чохе, ки дар руи хавли канда шудааст, истифода мебаранд (онхоро мохе ду бор …

АСПИРАТСИЯ (аз лот. aspiratio – нафаскаши), 1) ба воситаи асбобу ускунахо берун кашидани моеъ ё хавое, ки дар натичаи беморихои гуногун дар чавфи бадан, банду бугум, римхона гун шудааст. 2) Хангоми нафасгири ба рохи нафас афтодани чисмхои бегона, заррахои гизо, хун, дандонхои сунъи ва г.; дар мавриди бехуш будани бемор …