Илм

АБРУ, а б р у, кош, хатти камоншакли муйхо, ки дар таги пешона ва болои чашм аст. А. дар баробари ахамияти эстетики доштан, чашмро аз шорида фаромадани араки чабин мухофизат менамояд.

АБУСАХЛИ МАСЕХИ, Абусахл Исо ибни Яхёи Масехии Чурчони (с. тав. номаълум – ваф. дар худуди 1011), табиб, аз муосирони Абуали ибни Сино. То с. 403 х. дар дарбори оли Маъмун дар Хоразм зиндаги ва фаъолият дошт. А. М. устод ва дусти наздики Абуалии Сино буд. Онхо дар Хоразм хамрох кор …

АБУМАНСУРИ МУВАФФАК ибни Алии Хирави, табиб ва дорушиноси а. 11 точик. Ном ва таълифоти А. М.-ро хеч як аз сохибони осори асримиёнаги зикр накардаанд. Ягона маъхазе, ки аз он метавон лахзахои хаёти А. М.-ро арзёби кард, асари у «Ал-Абния ан хакоики-л-адвия» аст, ки аз хусуси адвияи муфрада ва хавосси онхо …

АБУМАНСУРИ БУХОРЙ, Абумансур ибни Хасан ибни Нухи Камарии Бухори (с. тав. номаълум – с. ваф. 990), табиб. Дар ахди Сомониён ба сар бурдааст. Бо асархои Букрот, Чолинус, Сушрута ва диг. олимону мутафаккирон шинос буд. Оид ба тиббу табобат таълифоти зиёд дорад: «Рисола андар илочи амрози садр» («Тар- зу усулхои муоличаи …

АБУБАКРИ ДАККОК, табиб ва донишманди машхури а. 11 точик. Низомии Арузии Самарканди дар боби чахоруми ки- тоби худ « Чахор махола» аз забони у хикояте овардааст ба чунин мазмун: «… табиб бояд, ки некуэътикод буваду амру нахйи шаръро муаззам дорад. Ва аз олами тиб бояд, ки «Фусул»-и Букроту «Масоил»-и Хунайни …

АБУБАКР РАБЕЪ ИБНИ АЊМАДИ АХАВАЙНИИ БУХОРИ (с.тав.номаълум – ваф.тахм. байни солњои 983-984), табиб. Кунияи уро «Абубакр», «Абуњаким» зикр кардаанд. А. бо номхои Ахави, Аха- вайн, Ачавайни низ шухрат ёфтааст. Рочеъ ба рузгори А. ахбори сахехе дар даст нест. Аз матни «Хидояту-л-мутааллимин фи-т- тиб» бармеояд, ки А. аз пизишкони маъ- руфи …

АБУЛХАСАН СОБИТ ИБНИ СИ- НОНИ СОБИ (с. тав. номаълум – ваф. с. 976), табиби маъруф. Бино бар ахбори сарчашмахо, А. сохиби «Таърих»-е буда, ки он вокеоти замонро аз ибтидои хилофати Муктадир (хилофат с-хои 908 – 932) то с. 970 дар бар мегирифтааст. Сипас, хохарзодаи у – Хилол ибни Мухсини Соби …

АБУЛХАСАН ИБНИ ЯХЁ, табиб, аз олимон ва донишмандони варзидаи а. 10 махсуб мешуд. Мансаби табиби дарбори оли Буяро ба ухда дошт. Ба гуфтаи Низомии Арузии Самарканди бо номи «Муоличати Букроти» китобе таълиф кар- да будааст, ки андар тиб касе чунин асар эчод накардааст.

АБХАРВ, чашмаи минералии обаш сард дар нох. Ишкошим. Такр. 10 км дуртар аз маркази нохия дар баландии 2800 м аз с. б. вокеъ аст. Оби чашма аз се мавзеъ фаввора мезанад, ки харорат ва дебити онхо гуногун мебошад. Чашмаи якум такр. 1 км дуртар аз резишгохи сои Дараи Намак вокеъ …

АВЛОДШИНОСИ, ачдодшиноси, насабшиноси, генеалогия, фаннест, ки хешии байни фардхои як ё чанд авло дро муайян месозад. Маълумотхо рочеъ ба А. (хуччат ва санадхое , ки дар бораи махз аз кадом волидайн ва ачдоди дур пайдо шудани шахси мавриди тадкик карорёфта гувохи медиханд) барои ирсияти инсон, генетикаи тибби ва г. ахамияти …