Илм

АУДИОМЕТРИЯ (Audiometria; аз лот. audio – мешунавам ва …метрия), акуметрия (аз юн. akuo – мешунавам), чен кардани қувваи сомеа. Азбаски қувваи сомеа аз рӯи дарки ҳадди садо муайян карда мешавад, А.-ро барои аниқ кардани қувваи пасттарини садое, ки одам мешунавад, мувофиқ месозанд. Усули муқаррарии А. дарк кардани садоҳои гуногуни одам …

АУСКУЛТАТСИЯ (лот. auscultatio – шунидан), усули шунавидани садоҳо (оҳанг, ғулғула, соиш ва ғ.)-и кори узвҳои бадани одам бо гӯш ё ба воситаи асбобҳои махсус, мас., фонендоскоп. А.-ро дар амалияи тиб с. 1819 духтури франсавӣ Р. Лаэннек ҷорӣ намудааст. А. дар соҳаи терапия, фтизиатрия, кардиология, акушерӣ, пулмонология, баъзан дар ҷарроҳӣ истифода …

АУТИЗМ (Autismus), як гурӯҳи бемориҳост, ки дар мавриди онҳо ташаккули малакаҳои нутқ ба таъхир афтода, дар муносибати мариз ба дигарон ноҷуриҳо пайдо мешаванд. А. ихтилоли инкишофи рӯҳӣ буда, дар шаклҳои гуногун зуҳур меёбад. Чунин кӯдаконро дар ҳама ҷо – аз боғча то мактабу коллеҷҳо – пайдо кардан мумкин аст. Кӯдакони …

АУТОАЛЛЕРГИЯ (аз юн. autos – худ ва аллергия), осебе, ки бинобар ба бофтаҳои худи организм таъсир расондани системаи иммунӣ (масунӣ) ба вуҷуд меояд. Дар шароити мӯътадил нисбати сафедаҳо ва ҳуҷайраҳои бофтаҳои худӣ тобоварии иммунологӣ мавҷуд аст. Он ҳолатест, ки системаи иммунӣ ба сафедаю ҳуҷайраҳо таъсир намерасонад. Дар аснои баъзе бемориҳо …

АУТОГЕМОТЕРАПИЯ (аз autos – худ, гемо… ва терапия), ба зери пӯст ё мушак фиристодани хуне, ки аз венаи худи патсиент гирифта шудааст. Нақшаи табобатро духтур муқаррар менамояд. Муолиҷаро аз тазриқи 2 мл хун оғоз намуда, баъди ҳар 2 – 3 рӯз вояи онро 2 мл зиёд мекунанд (то ба 10 …

АУТОТРЕНИНГ, худмашқдиҳӣ, усули ба вазъи рӯҳӣ ва ҷисмонии организми худ таъсир расонидан. А. бо роҳи суст кардани мушакҳо, ки якҷоя бо худталқинкунӣ гузаронида мешавад, асос ёфтааст. А. – ро барои табобати бемории невроз, психопатия, ихтилоли рӯҳӣ, шиддати эмотсионалии одамоне, ки дар вазъияти вазнин ё ҷанҷолӣ мондаанд, кор мефармоянд. Худтанзимкунии вокунишҳои …

АУТОФОНИЯ (аз юн. autos – худ ва phone – овоз, садо), ҳолатест, ки дар мавриди он одам садои худро бисёр баланд мешунавад. А. дар натиҷаи ихтилоли ҳавогузарии ҷавфи нақора, руст шудани роҳи беруни шунавоӣ ва ғ. ба вуҷуд меояд. Чунин тарзи А. дар мавриди кушодани роҳи беруни шунавоӣ (дур сохтани …

АФАЗИЯ (аз а – ҳиссачаи инкорӣ ва юн. phasis – гуфтан, гап задан), лолӣ, вайрон шудани қобилияти гапзанӣ ва талаффуз. Дар натиҷаи А. қобилияти фикрро бо гап фаҳмондан, онро фаҳмида гирифтан ва бо ягон предмет ё ҳодисаҳои маълум алоқаманд намуда донистан, халал меёбад. А. дар беморони бо дасти рост коркунанда …

АФГОНА (Praematurus, abortivus), фагона, чала, кӯдаки норасида, тифле, ки пеш аз мӯҳлат, яъне дар ҳафтаҳои аз 28 то 37-уми ҳомилагӣ (вазн – аз 1000 то 2500 г; қад – аз 35 то 45 см) ба дунё омадааст. Пеш аз ин мӯҳлатҳо таваллуд ёфтани тифл, бача афтондан ё кӯдак вайрон кардан …

АФКАНИШОТИ ИОНЗО (Radiatio ionisans) афканишоте, ки дар натиҷаи таъсири мутақобилаи он бо муҳит зарядҳои электрии гуногун ҳосил мешаванд. Ҳангоми таъсири мутақобилаи А. и. бо ягон модда атомҳои электрии нейтрал ба атомҳои заряднок (ионҳо) табдил меёбанд, зеро А. и. ба коҳиш ё бо электронҳо пайваст шудани атомҳо ёрӣ мерасонад. Дар аснои …