КОБАЛТ (Cobaltum), Co, элементи химиявии гурӯҳи VIII системаи даврии Менделеев, рақами ат. 27, массаи ат. 58,933. К. дар табиат як изотопи собит 59Co дорад. К.-и металлиро с. 1735 химики швед Г. Брандт кашф кардааст. К. металли вазнини нуқраранг буда, каме тобиши сурх дорад. t гуд. 1493°С, t ҷӯш. 3100°С, зичиаш …

КОБУЛОВА София Мирзотошевна (30. 03. 1932, ш. Хуҷанд – 30. 04. 2002, ш. Душанбе), духтури кӯдакон, доктори илми тиб (1982), проф. Хатмкардаи ДДТТ ба номи Абӯалӣ ибни Сино (1956). Ординатори клиникии кафедраи бемориҳои кӯдакони факултаи муолиҷавии ДДТТ (1956 – 58), мудири шӯъбаи Беморхонаи клиникии кӯдакони № 2 (1959), сардухтури ошхонаи …

КОВТУНОВИЧ Гавриил Парфентович (18. 12. 1892, ш. Кислевка, Украина – 1978, ш. Лвов), ҷарроҳ, доктори илми тиб (1936), проф. (1940). Фориғуттаҳсили Донишкадаи тиббии ш. Киев (1922). Дар беморхонаҳои ш.-ҳои Минск ва Курск ба ҳайси духтур кор кардааст. Ассистент, дотсент ва мудири кафедраи ҷарроҳии Донишкадаи тиббии ш. Ленинград (1930 – 40). …

КОДЕИН (Codeinum), як навъ дору. Асосан барои рафъи сурфа кор мефармоянд. Ба кӯдакони то 2-сола таъин карда намешавад. Дар шакли хока ва қурс истеҳсол мекунанд. Ба таркиби қурси муштараки «Кодтерпин», ки аз кодеин (0,015 г), гидрокарбонати натрий (0,25 г) ва терпингидрат (0,25 г) иборат аст, дохил мешавад. Дар таркиби қурсҳои …

КОЙЛОНИХИЯ, як навъ бемории нохун; шакли махсуси ониходистрофия. Сабаби пайдоиши К. беҳад тунук будани нохун аст. Нохун бисёр вақт бинобар дар организм нарасидани оҳан, ҳангоми гемохроматоз, бемориҳои сироятии бардавом, таъсири мунтазами моддаҳои химиявӣ ба нохунҳо (сарукор доштан бо моддаҳои химиявӣ дар истеҳсолот ва рӯзгор, барои тоза кардани локи нохун кор …

КОЙТЕЗАК, чашмаи минералӣ дар ноҳ. Шуғнон. Дар соҳили чапи д. Суули- Тогаркаки воқеъ гаштааст. Баландиаш аз с. б. 3960 м. Мавзеи К. шибарзамин аст. Оби чашма ба воситаи 3 пармачоҳ мебарояд. Дебиташ – 1,5 – 4,0 л/сон., ҳарор. обаш +23 – +330С. Дар таркиби оби чашма катионҳои натрий (72,0 мг/л), …

КОКАИН, як навъ алкалоид. Таъсири беҳисгардонӣ ва мухаддирӣ дорад. Дар баробари дигар алкалоидҳо дар таркиби буттаи кокаин (Erythroxylum coca) мавҷуд аст. Бинобар таъсири нашъаовар доштанаш баргҳои кокаро мардуми таҳҷоии Америкаи Ҷанубӣ солҳои дароз истифода мебурданд. К.-е, ки аз баргҳои ин растанӣ ҳосил карда мешуд, аз с. 1859 дар амалияи тиб …

КОККҲО (Coccus; юн. kokkos – дона), як навъ бактерияҳои курашакл. Ба гурӯҳи К. бактерияҳои граммусбат (стрептококкҳо, пептострептококкҳо, энтерококкҳо, стафилококкҳо, пептококкҳо, микрококкҳо) ва грамманфӣ (нейссерияҳо, вейллонеллаҳо) мансубанд. Ба К. ҳамчунин бактерияҳои билкул сапрофит (сарсинҳо) ва бемориовар (мас., гонококкҳо – ангезандаи сӯхтанӣ, менингококкҳо – ангезандаи сарсом) тааллуқ доранд. Дар байни стрептококкҳо (гурӯҳӣ …

КОКУТӣ (Origanum tuttahanthum), субинак, сипарғам, пудинаи кӯҳӣ, гиёҳест бисёрсола. Аз 20 то 90 см қад мекашад. Пояаш бисёр, рост, чорқирра, сершох, пашмакдор. Баргаш кӯтоҳдумчаи дарозрӯя, гулаш сафед ё бунафши паст. Мевааш дорчинии сиёҳтоб. Июн – авг. гул карда, июл – сент. мева мебандад. Дар алафзор, марғзори субалпӣ, даштҳо, нишебиҳои санглохи …

КОЛИТ (Colitis; юн. kolon – рӯдаи ғафс), газаки рӯдаи ғафс. К. шадид ё музмин мегузарад. К.-и шадид бинобар сироят ё заҳролудии рӯда ба вуҷуд меояд (ниг. Исҳоли хунин, Заҳролудӣ). К.-и шадид аксар аломати бемории сироятӣ буда, дар натиҷаи заҳролудӣ аз ғизои бадсифат, ҳангоми мавҷуд будани киҷҷаи рӯда ва ғ. низ …