Илм

ИММУНОГЛОБУЛИНХО (лот. immunis – озод, аз чизе халосшуда ва globulus – кура), сафедаи зардоб ва тарашшухи одаму хайвонот, ки мисли подтанхо буда, дар кори мухофизати организм аз ангезандаи беморихои сирояти ширкат меварзанд. И. ба 5 гурух чудо мешаванд. IgG, IgA, IgM, IgD ва IgE. Дар таркиби зардоби хуни одам микдори …

ИММУНИТЕТ (Immunitas), масуният, мачмуи аксуламалест, ки ба мухофизати организм аз ангезахои сироят ва маводи хосиятхои чинсиашон барои чисм бегона нигаронида шудааст. Ба чунин моддахо бактерияхо ва захри онхо, вирусхо, соддатаринхо, кирмхои паразит, бофта ё узвхои пайванди, хучайрахои аслии тагйирёфта (мас., хучайрахои саратон) ва г. мансубанд, ки подзохо – антигенхо (унсурхои …

ИЛОКи (с. тав. номаълум – ваф. 1068), Абуабдуллох Мухаммад ибни Юсуфи Илоки мулаккаб ба Шарафуззамон (Шарафуддин), табиб, яке аз шогирдони Ибни Сино. Дар Бухоро тахсили илм кардааст. И. бахшида ба тиб ва таърихи он як катор асархо эчод намудааст, ки аз онхо «Куллиёту-л-тибби Илоки» («Куллиёти тибби Илоки»), «Фусулу Илоки фи-куллиёти …

ИЛЛЮЗИЯ, тахайюл, фиреби хотир, дарки баргалат ва нодурусти ашё ва ходисахои вокеи. И. бисёр вакт дар заминхои афсурдарухи бо эхсоси тарсу вахм, ихтилоли аъзои хис (мас., шунавои, бинои ва г.) пайдо мешавад. Баъзан И. мумкин аст дар одамони солим низ ба вучуд ояд (мас., хангоми аз чангал ё кабристон гузаштан). …

ИЛИН Виталий Сергеевич (тав. 1904), биохимик, доктори илми биология (1943), профессор, узви пайвастаи АИТ ИЧШС. Хатмкардаи Ин-ти тиббии Санкт-Петербург (1927). Ходими илмии лабораторияи патологияи озмоишии Ин-ти давлатии табиатшиносии ба номи Лесгафт (1927 – 30), ассистенти кафедраи биохимияи Ин-ти тарбияи чисмони (1930 – 33), мудири лабораторияи озмоишии Ин-ти хунгузарони (1933 – …

«ИКСИРИ АЪЗАМ», асари Мухаммад Аъзамхони Ромпури (ваф. 1902), ки бо номи Аъзамхони Хаким ва тахаллуси Нозими Чахон хам машхур аст. «И. А.» яке аз шомилтарин ва бузургтарин китобхои тиббии асрхои ахир буда, с. 1873 дар чахор мучаллади бузургхачм ва ба забони точики таълиф шудааст. Муаллиф ба он «Иксир» ном додааст, …

ИНАБИЯ, яке аз кисмхои чашм. Мансуб ба рагпарда буда, дар кисми пеши он чой гирифтааст. Дар маркази И. сурохи мудаввар – гавхарак вокеъ аст, ки тавассути он нури рушнои ба дохили гузаи чашм ворид шуда, ба шабакия рафта мерасад. И. пигмент дорад. Вобаста ба микдори пигмент ранги И. аз хокистари …

ИМТИЁЗХО БАРОИ ЗАНОНИ ХОМИЛА ВА ЗАНОНИ ФАРЗАНДДОР. Конун ба занони хомила ва занони фарзанддор бисёр имтиёзу бартарихои ичтимои мукаррар кардааст. Онхо ба занон барои пайвастани карзи модари хар чи бештар бо иштирокашон дар истехсолоти чамъияти имконият медиханд. Аз хамин сабаб занони хомила ва занони кудаки ширмак доштаро ба кор кабул …

«ИЛОЧУ-Л-ГУРАБО», рисола дар боби тиб. Таълифи Хаким Гулом Имом. Аз ду макола иборат аст: маколаи якум оид ба тибби назари ва маколаи дуввум оид ба муолачоти беморихо аз сар то пой. Дар бораи рузгори муаллифи китоб ягон маълумот нест. Зохиран у яке аз табибони Хиндустон мебошад. «И.» с. 1868 дар …

ИМОЛА (юн. сlysma – шустан), хукна, клизма, як усули табобат. И.-ро асосан барои ба руда гузаронидани дору ва гизо кор мефармоянд. И. дар аснои тадкики рентгенологи хангоми бо рудаи рост ворид кардани моддахои аксдиханда (контрасти) низ истифода мешавад. И.-ро факат духтур таъин мекунад, чунки истифодаи он дар мавриди баъзе беморихо …