Илм

КАРДИОГРАФИЯ (аз кардио… ва графия), навишти кашишхурии дил; ба маънои васеъ – хамаи усулхои ба кайдгирии функсияи кашишхурии дил. Кардиограммаи одамро аввалин маротиба (1863) физиологи франсави Э. Марей ба кайд гирифта буд. Алхол ин усул ба усулхои мукаммалтар (К.-и ултрасадоии импулси, баллистокардиография, кинетокардиография, фонокардиография, электрокимография ва г.) иваз карда шудааст.

КАРДИОГРАММА (аз кардио… ва gramma – тасвир, акс), навиштаи кори дил, ки дар когаз ё плёнкаи суратгири акс карда мешавад. Барои ба даст овардани К. аз электрокардиограф, баллистокардиограф ва г. истифода мекунанд. Аз руи К. оид ба басомади кашиш, холати мушакхо ва вазъи умумии дил метавон хулоса баровард. Ченаки аники …

КАРДИОСКЛЕРОЗ (аз кардио… ва sklerosis – сахт шудан, сахти), кисман иваз шудани бофтахои миокард ба бофтахои пайванди. К. дар чойхои мавтшудаи наххои миокард бинобар миокардит, миокардиодистрофия, сактаи дил ва г. инкишоф меёбад. К. мунташир (диффузи) ва манбаи мешавад. Хангоми К.-и мунташир унсурхои бофтаи пайванди дар сатхи миокард нисбатан баробар густариш …

КАРДИОНЕВРОЗ (Cardioneurosis), ихтилоли рухию чисми, ки дар мавриди он фаъолияти силсилаи дилу рагхо табох мегардад. К. бо аломатхои хисси фишору тазйик ва дард дар мавзеи дил (кардиалгия), тез шудани таппиши дил ва бесуботии низоми он (тахикардия, экстрасистолия), баланд шудани фишори хун, серараки, хунук гаштани дасту по, дермографизми сафеди устувор ва …

КАРДИОМИОПАТИЯ (аз кардио…, mys, myos – мушак ва pathos – бемори), номи умумии иллатхои гуногуни дил, ки аломати асосии онхо осеби гайриилтихобии миокард мебошад. Дар мавриди К. дил калон шуда, фаъолияти он халал меёбад. К. аз миокардитхо, осеби миокард хангоми бемории камхунии дил, нукси дил, бемории рагхои шуш, миокардиодистрофия фарк …

КАРДИОМЕГАЛИЯ (Cardiomegalia), дилкалони, аз андозаи мукаррари бузург шудани дил. Мумкин аст як ё хар чор дахлези дил калон шавад. Мукаррар кардани он ки кадоме аз дахлезхои дил калон аст, кори душвор буда, тадкикоти махсусро такозо мекунад. Дар одамони тандуруст андоза ва сохтори дил вобаста ба конститутсия, геометрияи сандуки сина, тарзи …

КАРДИОЛОГИЯ (аз кардио … ва … логия), яке аз сохахои илми тиб, ки ба омузиши сохт ва вазифахои системаи дилу рагхо, сабаб ва механизми беморихои дил, дарёфти усулхои муоличаю пешгирии онхо машгул аст. К. хамчун илм ва фанни амали аз даврахои кадим арзи вучуд мекунад. Дар тахкики хусусиятхои анатомию физиологии …

Дар Точикистон солхои охир марказхои омузишии забони русси пайдо шуда истодаанд, ки сабаби хосаро доранд, ки чумлаи онхо инхоянд: Барои дар оянда тахсил намудан дар Руссия ва донистани донишхое, ки дар адабиёти бойи забони русси асрхо чамъ шудаанд; Донистани забони бузурги чахони ки ба 5-забони калонтарини дунё дохил шуда ба …

КАРИЕСИ ДАНДОН (Caries dentium), хураи дандон, бемории маъмули дандонхо. Хангоми К. д. бофтахо нарму вайрон ва дандон сурох мегардад. К. д. дар овони чавони руй медихад. Дар кудакон бештар дандонхои курсии аввал ба кариес дучор мешаванд. Сабабхои пайдоиши К. д. алхол пурра муайян нашудааст. Вале як чиз маълум аст, ки …

КАРИЮ ГУНГи (Surdomutismus), холати лоли ва гушкарие, ки модарзод ё айёми кудаки пайдо шудааст. Кудаки гушаш вазнини модарзод гап заданро мустакил аз худ карда наметавонад, зеро ба одамони атроф иртиботи нутки надорад. Агар кобилияти сомеаи вай овони кудаки гум шуда бошад, пас он захираи калимахое, ки каблан дошт, тадричан аз …