Илм

КАРИМОВ Муким (тав. 02. 06. 1934, ш. Хучанд), доктори илмхои тиб (1986), проф. (1987), Аълочии мактабхои олии ИЧШС, Аълочии хифзи тандурустии ИЧШС, дорандаи Мукофоти давлатии Точикистон ба номи Абуали ибни Сино дар сохаи илм ва техника (1987), Ходими шоистаи илми ЧТ (1999). Устоди варзиши ИЧШС. Хатмкардаи ДДТТ ба номи Абуали …

КАРДИОСТИМУЛЯТСИЯ (Cardiostimulatio; аз кардио… ва лот. stimulato – ангезиш), тавассути барк тахрик додани дил; яке аз усулхои табобати ночурихои зарби дил, ки тавассути асбобхои махсус – кардиостимуляторхо гузаронда мешавад. Кардиостимулятор генератори доимии импулсхои электрии дар даврахои муайян такроршаванда аст. Он вазифаи укдахои асабро ичро карда, автоматизми фаъолияти дилро, ки хоси …

КАРСИНОМА (Carcinoma), бодхура, як навъ омоси саратонист, ки ба хучайрахои узвхои дохили ва хучайрахои эпителияи пусти одам зарар мерасонад. К. чанд хел мешавад, мас., асосхучайра, пахнхучайра, К.-и шуш ва г. К.-и асосхучайра нихоят суст афзоиш меёбад. Дар пуст гирехчаи сурхи сатхаш хамвор пайдо шуда, бо мурури вакт ранги худро тагйир …

КАСРУФ (Ferula eugenii), каструф, растаниест бисёрсолаи худруй. Баландиаш то 1 м; пояи гафс, барги мураккаби пармонанд, чатргули гетероморфи, гули зардтоби майда дорад. Дар тамоми умри худ як маротиба гулу мева (май – июн) карда, пас тамоман нобуд мешавад. Факат дар мавзеи Кондараи водии д. Варзоб, дар нишебихои регу санглох ва …

КАРТОШКА (Salanum tuberosum), сабзавотест маъмул. Пояаш рост, то 30 – 150 см кад мекашад. Барги пармонанд, гули сафед, кабуд, бунафш, бунафши сурхтоб, гучуммеваи мудаввар ё байзашакли сертухм дорад. Аз К. зиёда аз 200 хел таом тайёр мекунанд. Барои истехсоли спирт, охар, глюкоза, каучук ва г. низ ашёи хом аст. Охари …

КАРи (Surditas), пурра ё то дарачае паст шудани сомеа, ки дарки нутк номумкин мегардад. К.-и том кам вомехурад. Одатан, хангоми К. садохои хеле баланд, баъзан овозхои чудогонаи одамоне, ки дар назди гуш баланд талаффуз мекунанд, дарк карда мешаванд. К. модарзоди ва гайримодарзоди мешавад. К.-и модарзоди бинобар иллати узви сомеаи кудак …

КАТАРАКТА (юн. katarrháktes – шаршара, шалола), оби марворид, тирашавии чалидияи чашм, ки боиси суст шудани кувваи босира мегардад. Истилохи К. акидаи нодурусти юнониёни кадимро, ки сабаби К.-ро аз пайдо шудани моеи тира дар байни инабия ва чалидияи чашм медонистанд, акс менамояд. Мафхуми дурусти К.-ро аввали а. 18 олими франсави П. …

КАТЕХОЛАМИНХО, моддахои аз чихати физиологи фаъол, ки дар организм вазифаи миёнравхои химияви – медиаторхо (норадреналин, дофамин) ва нейрогормонхо (адреналин, норадреналин)-ро ичро менамоянд. К. аз чумлаи унсурхои асосии мутобикати организм буда, дар холатхои стресс фаъолияти пурзури онро таъмин месозанд, организмро ба шароити мухити дохили ва беруни мутобик мегардонанд. Ихтилоли мубодила ё …

КАФИДАГИИ ПИСТОН, як навъ иллати пистон, ки дар рузу моххои аввали сина макондан ба вучуд меояд. Дар байни омилхое, ки мучиби К. п. мешаванд, хусусиятхои пистонхо, зуд озурда шудани пуст, суст будани ангезиши асаби мушакхои пистон ва риоя накардани коидахои бехдошт макоми асоси доранд. Чойхои кафидаи пистон метавонанд сершумор ва …

КАФИДАГИИ МАКЪАД, бемориест, ки бо нукси луобпардаи макъад падид омада, бо дард ва хуншори чараён мегирад. Сабаби К. м. бо душвори казои хочат кардан, таваллуди вазнин ва диг. омилхо мебошанд. Ба пайдоиши К. м. илтихоби луобпардаи рудаи рост ва макъад (проктит, криптит, папиллит) ва бавосир мусоидат менамоянд. Хангоми К. м. …