ГАРДАН (Cervix), кисми дар байни сар ва тан чойгиршудаи бадан. Асоси Г. кисми сутунмухра – мухраи гардан мебошад. Мушакхои Г. як кисми мушакхои шаклан дигаршудаи бадан махсуб мешаванд. Дар Г. ибтидои узвхои нафас (ханчара, хирной), хозима (гулу, гадудхои оби дахон, як кисми сурхруда), рагхои хун ва лимфа, гадуди сипаршакл ва …

ГАРВЕЙ, Харви (Harvey) Уилям (01. 04. 1578, Фолкстон, графии Кент – 03. 06. 1657, Лондон), духтури англис, асосгузори таълимоти гардиши хун, физиология ва эмбриология. Фак-ти тиббии Донишгохи Кембричро хатм карда (1597), дар Падуя ба фаъолият пардохт ва с. 1602 дипломи доктори Ун-ти Падуяро гирифт. Ба Лондон баргашта, аз с. 1607 …

ГАНДУМАЧИРИК (Elytrigia repens), растаниест бисёрсолаи хушадор. Пояаш аз 60 то 170 см кад мекашад. Баргаш борики дароз (ба барги гандум шабохат дорад). Хушааш рост, дароз; донаш дукатора чойгир шудааст. Г. дар хоки нарм хуб нашъунамо карда, то 15 – 20 см реша меронад. Дар Точикистон (к-куххои Курама, Туркистону Зарафшон, Хисору …

ГАПАЛОНИХИЯ (Hapalonyehia), мулоим шудани нохунхо. Дар мавриди гирифтори ба Г. нохунхо мешикананд, аз чойгохи худ бечо мешаванд. Г. ду шакл дорад: хакики ва химияви. Г.-и хакики дар аснои беморихои асабу гадудхои дохили, махав, микседема, баъзе навъхои кератодермия ба мушохида мерасад. Сабаби Г.-и химияви таъсири моддахои гуногуни химияви – кислотахо, ишкорхо, …

«ГАНЧИ БОДОВАР», асари Хаким Амонуллох ибни Махобатхони Чахонгири машхур ба Нуввобхони Замонхон. Китоб дар баёни дорухои мураккаб буда, ба забони точики таълиф шудааст. Ад.: Абдулхай ал-Хасани, «Ас-Сакофату-л-исломия фи-л-Хинд», Димишк, 1983. С. Шахобуддинов.

«ГАНЧИ АСРОР», китобест дар илми бох. С. 1422 ба забони точики аз тарафи муаллифи номаълум, ки дар ахди Султон Мухаммад Муътаз ибни Тохир ба сар бурдааст, таълиф шудааст. Муаллиф матолиби онро аз китобхои «Ал-Эзох» ва «Чавомеъу-л-лаззот» интихоб ва тарчумаву танзим кардааст. Ад.: Хочихалифа, «Кашфу-з-зунун ан асомии-л-кутуби ва-л-фунун», Лубнон, ч. 2, …

ГАРМКУНАК, грелка, асбобест барои гарм кардани ягон узв ё тамоми бадани бемор. Дар он кисми бадан, ки Г. гузошта шудааст, чараёни хун суръат гирифта, дардро кам мекунад. Фуру нишастани дард нафакат ба харорати Г., балки ба муддати истифодаи он низ вобаста аст. Г.-хо гуногунанд: халтахои резинии гуногунхачм (№ 1 – …

ГАНДУМ (Tritucum), зироатест яксолаи маъмул. Г. растании патакреша ва хаспоя буда, донаи сафед, зардтоб, сурх, бунафш дорад. Он ашёи мухими саноати хурокворист. Дар таркиби Г. сафеда, ангиштоб, равган, равгани эфир, ферменту витаминхо, намакхои минерали ва г. мавчуданд. Аз орди Г. нону кулчахои гуногун, макарон, ярма, махсулоти гуногуни канноди ва хуроквори …

ГАРМИШИФОи, термотерапия, бо максади муолича кор фармудани гарми. Дар мавриди Г. аз гармкунак, гармибанди, обзанхои гарм, ваннахои офтоби, афканишоти ионзо, душ, лойкаи гарм, парафин, озокерит, реги тасфон, барк ва г. истифода карда мешавад. Гарми хамчунин метавонад дар бофтахои худи организм бинобар табдили энергияи омилхои физики ба вучуд ояд: майдони магнитии …

ГАНЕМАН, Ханеман (Hahnemann) Самуэл (10. 04. 1755, Мейсен – 02. 07. 1843, Париж), духтури немис, асосгузори гомеопатия. Маълумоти тиббиро дар Лейпсиг ва Эрланген гирифтааст. Мукобили хунгири, василахои кайовар ва г., ки духтурони он давра аз онхо суиистифода мекарданд, мубориза мебурд. Бештар бехдошт ва пархезро кабул дошт.