Главная / Теги: Биология

Теги: Биология

Давраҳои ҳаёти растаниҳо: ҷанинӣ, ҷавонӣ, камолот, пиронсолӣ

gul

Растаниҳо дар муддати фаъолияти ҳаётиашон вазну андозаи реша, поя ва навдаву баргашон сол аз сол мунтазам афзуда, на танҳо месабзанд, онҳо инчунин инкишоф ёфта, хусусияту хосиятҳои нав ба нав пайдо мекунанд. Аз ин рӯ, дар растаниҳои гулдор, яъне пӯшидатухмон чор давраи инкишоф фарқ карда мешавад. Сараввал, овони ҷанинӣ — аз …

Муфассал »

Мубодилаи моддаҳо ва табдили энергия

harakatkunii-ob

А.гар растаниҳо аз муҳити беруна моддаҳои барои онҳо заруриро мунтазам қабул накунанд зиндагӣ карда наметавонанд. Организме, ки гизо намегирад, нафас намекашад оқибат нобуд мешавад. Дар навбати худ, дар раванди фаъолияти ҳаётиаш растанӣ баъзе моддаҳоро ба муҳити беруна хориҷ мекунад: оксигенро дар натиҷаи фотосинтез; гази карбонатро дар вакти нафаскашӣ; оби барзиёдро …

Муфассал »

Чаро ҳуҷайраи ҷанин ба бофта ё узви мушаххас табдил меёбад?

7-6

Ба ин савол бори нахуст олими барҷастаи олмонӣ, асосгузори эмбриологияи таҷрибавӣ Г.Шпеман мароқ зоҳир намудааст. Солҳои 20-30-уми асри ХХ Шпеман чунин таҷриба гузаронид. Аз ҷанини қурбоққа дар давраи аввали гаструлӣ маншаи хорда ва ҳамроҳи он маншаи мезодермаро бурида ба зери эктодермаи ҷанини дигар, ки аз вай бояд пўст пайдо мешуд, …

Муфассал »

Тафриқашавӣ чист?

hujayra

Тафриқашавӣ раванди пайдоиши тафовут ва зиёд шудани сохтор ва вазифа дар байни ҳуҷайраҳои алоҳида ва қисмҳои ҷанин мебошад. Аз нуқтаи назари морфологӣ тафриқа шудан – ба вуҷуд омадани садҳо навъ ҳуҷайраҳо, ки сохторашон махсус ва аз ҳамдигар фарқкунанда мебошад. Аз нигоҳи биохимиявӣ бошад, тафриқашавӣ – махсус гардидани ҳуҷайраҳо баҳри синтези …

Муфассал »

ГАСТРУЛЯТСИЯ ЧИСТ?

7-2

Бластула аз миқдори зиёди бластамераҳо иборат буда (масалан, дар нештаршаклҳо аз 3000 ҳуҷайра), дар рафти инкишоф ба давраи нав мегузарад, ки гаструла (аз юнонӣ gastro – меъда) ном дорад. Дар ин давра ҷанин аз қабатҳои ҷудо-шудаи ҳуҷайрагӣ – баргчаҳои ҷанин иборат аст. Қабати беруниро эктодерма (аз калимаи юнонии еcto – …

Муфассал »

ИНКИШОФИ ФАРДИИ ОРГАНИЗМҲО (ОНТОГЕНЕЗ)

ОНТОГЕНЕЗ

Онтогенез инкишофи фардии организмҳо, яъне такрори филогенез дар шакли кўтоҳу зуд ва ё инкишофи таърихии намуд аст, ки ин фард ба он дохил мешавад. Қонуни биогенетикӣ Ибтидои организми нави ҳайвонот ва растанӣ новобаста аз тарзи афзоиш аз як ё чанд ҳуҷайра оғоз меёбад, ки онҳо фақат дорои ҳиссачаҳои ирсӣ буда, …

Муфассал »

Давраи дуюми тақсимшавии мейозӣ

uchen

Ин давра умуман ба тақсимшавии митозӣ монанд буда, танҳо фарқият дар он аст, ки ин ҳуҷайраҳо гаплоидианд (1п 2с). Дар анафазаи II сентромераҳо (кашишхўракҳо), ки хроматидҳои хоҳариро пайваста нигоҳ медоранд, дар як хромосома тақсим мешаванд. Аз ҳамин вақт хроматидҳо чун дар митоз хромосомаҳои мустақили духтариро ташкил карда, ба қутбҳои бо …

Муфассал »

Инкишофи ҳуҷайраҳои ҷинсӣ (гаметогенез)

6-4

Дар ғадудҳои ҷинсӣ инкишофи ҳуҷайраҳои ҷинсӣ, ки онҳоро гамета меноманд, ба амал меояд. Ҳуҷайраҳои нарина (нутфа) дар наслдон ва модина (ҳуҷайратухм) дар тухмдон инкишоф меёбанд. Ҷудоҷинсӣ аз нигоҳи эволютсионӣ бартарӣ дорад. Ҷудоҷинсӣ сохт ва рафтори волидонро махсус гардонида, ҳамчун омили нави эволютсионӣ, яъне интихоби ҷинсӣ ташаккул меёбад ва нисбати наслҳои …

Муфассал »

Шалғам

Шалғам

Шакл, ҳаҷм ва ранги навъи шалғам (зард, сурх, бунафш, сафед) гуногунанд. Шалғам сабзавоти тезрас ва серғизоест. Шалғам манбаи витамини С то 63 мг% аст. Дар он витаминҳои В1, В2, РР, А (каротин) низ мавҷуданд. Дар шалғам то 90 % қанд, то 2 % сафеда, намакҳои минералӣ ва ғайра ҳаст. Шалғам …

Муфассал »

Шалғамча (редиска)

Шалғамча (редиска)

Шалғамчаро дар ҳама ҷо парвариш мекунанд. Шалғамча қанд. об, модаҳои нитрогений, клечатка, витамини С, намакҳои минералӣ дорад ва бинобар ин сабзавоти хуби иштиҳоовар мебошад. Шалғамчаро тару тоза ё бо қаймоқ, ҷуғрот ва ғайра истеъмол мекунанд ва аз он якҷоя бо пиёзи кабуд, бодиринг, қаймоқ салат, тайёр кардан мумкин аст. Шахсоне, …

Муфассал »