MANGAN (Manganum), Mn, elementi khimiyavii guruhi VII jadvali Mendeleev; raqami at. 25, massai at. 54,9380; metalli vazini safedi nuqratob. M.-ro yakumin marotiba olimi shved YU. Gan s. 1774 dar natijai garm kardani omekhtai pirolyuzit va angisht hosil namud. M. 0,1%-i qishri Zaminro tashkil mekunad. M. dar sanoat bo usuli elektroliz, …
Mufassal »MALTOZA
MALTOZA (angl. malt – ordi maysa), qandi ordi maysa, disakharidi tabii; az boqimondai du molekulai glyukoza iborat ast. M. dar tarkibi doni neshzadai jav, javdor va dig. galladonaho, inchunin pomidor, gard va shahdi guli baze rastaniho vujud dorad. Dar ob nagz hal meshavad; tamash shirin meboshad. Miqdori M. dar khun …
Mufassal »MAMMOGRAFIYA
MAMMOGRAFIYA (Mammographia; yun. pamma – pistoni zan va …grafiya), rentgenografiyai gadudi shir biduni istifodai vasoiti rentgenokontrasti. M. usuli asosii tashkhisi bemorihoi gunoguni gadudi shir, az jumla bemorii saraton dar davrahoi avval meboshad. M.-ro dar holathoi dar sina paydo shudani jismi sakhti paydoishash nomalum, az piston omadani tarashshuhot (agar ba homilagi …
Mufassal »MALPIGI
MALPIGI (Malpighi) Marchello (10. 03. 1628, Krevalkore – 30. 11. 1694, Rim), biolog va dukhturi italiyavi, azoi Jamiyati podshohii London. Dar Un-ti Bolonya tahsil kardaast. Doktori ilmhoi tib (az 1653), prof. (1656 – 91). YAke az asosguzoroni anatomiyai mikroskopii rastaniho va hayvonot. Bo yorii mikroskop trakheya va gardishi kapillyarii khunro …
Mufassal »MANIKYUR
MANIKYUR, nigohubini makhsusi nokhunhoi dast. Manikyurro badi har 7 – 10 ruz in tavr kardan mumkin ast: bo atseton yo halkunandai makhsus loki peshtararo toza namuda, nokhunhoro bo qaychi yo nokhungirak to haddi dilkhoh kutoh mekunand. Nokhuni angushtoni gafsu kutohro darozi bayzashakl va nokhuni angushtoni borikro girda kardan lozim ast. …
Mufassal »MANIDON
MANIDON (Vesicula seminalis), yak juft gadudi tanosuli mardho. Dar bayni qari masona va rudai rost joy giriftaast; ba devorai qafoi gadudi prostata jafs meboshad. Bemorihoi M. – kista va rimkhalta. Sababi rimkhalta basta shudani majroi M. binobar bemorihoi uretit va prostatit ast. Hangomi uretrit bisyor vaqt iltihobi M. niz rukh …
Mufassal »«MANZUMA DAR BAYONI MUOLAJOT»
«MANZUMA DAR BAYONI MUOLAJOT», asari tabibi marufi hind Abubakri Siddiqi Noguri. Kitob ba nazm buda, s. 1615 ba zaboni tojiki tasnif shudaast. Nuskhai khattii on dar dasti muallifi kitobi «As-Saqofatu-l-islomiya» Abdulhay al-Hasani mahfuz budaast. Ad.: Abdulhay al-Hasani, «As-Saqofatu-l-islomiya fi-l-Hind», Dimishq, 1983. S. SHahobuddinov.
Mufassal »MANZIL
MANZIL, khona, makonest baroi hifzi odam az tasiri obu havo (garmo, sarmo, shamol, barfu boron), inchunin istirohat va koru zindagii inson. Hona sokhtan yake az namudhoi asosi va faoliyati nakhustini binokorii inson meboshad. SHaklhoi M. ba darajai inkishofi quvvahoi istehsolkunanda, munosibathoi ijtimoi, tarzi zist, khususiyathoi moddiyu manavi va muhiti geografi …
Mufassal »MANi
MANi (yun. sperma – tukhm) sperma, moei safedchatobi galiz, ki mardon va hayvonoti narina hangomi aloqai jinsi mebarorand. Moei chaspaki shireshmonand buda, bui makhsus dorad. M. az gadudi jinsii narina hosil meshavad va doroi nutfa (spermatozoidho) buda, dar afzoishi jinsi ishtirok mekunad. M. safeda (az on jumla fermentho, nukleoproteidho), lipid, …
Mufassal »«MANOFEU-L-INSON»
«MANOFEU-L-INSON» (Tadbirhoi foidanok baroi inson), asari Abulgozi Bahodurkhon ibni Arabmuhammadkhoni Horazmi (1603 – 64) dar bobi tib. Dar nimai a. 17 ba zaboni tojiki navishta shudaast. Asari mazkur az muqaddima va 4 qism iborat buda, dar borai khelhoi doruhoi sodda va murakkab, usulhoi daryoft, tayyor kardan va istifodai onho, tarzhoi …
Mufassal »