АЛКАЛОИДХО (аз лот. alkali – ишкор ва юн. oidos – монанд), навъе аз пайвастхои органикии нитрогендори наботи, ки хосияти асосхоро дошта, таъсири физиологи мерасонанд. Дар растани кашф шудани А. ахамияти калон дошт, зеро то авв. а. 19 гумон мерафт, ки моддахои наботи нитроген надоранд. Соли 1803 А.-и афюн дар на- …

АЛКАЛОЗ (аз лот. alcali – ишкор), ихтилоли мувозанати кислотаю ишкорхо дар организм, ки хангоми он микдори асосхо меафзояд. А. чуброни ва гайричуброни мешавад. Хангоми А.-и чуброни pH-и хун муътадил (7,35 – 7,45) аст; дар аснои А.-и гайричуброни pH аз 7,45 зиёд аст, ки сабаби ин бартари хосил кардани асосхо ва …

АЛИ ИБНИ АББОСИ АХВОЗИ (с. тав. номаълум – с. ваф. 994), табиб, дар ахди Сомониён ба сар бурдааст. Бино ба баъзе маълумот корро аз дасти Абубакри Рози кабул карда, ба Абуали ибни Сино супоридааст. А. табиби дарбори хокимони сомони буд. Дар робита ба тиб чандин таълифот дорад: «Дастури тиб», «Ал-Малики», …

АЛИМЕНТ (аз лот. аliment – нафака), маблаги таъминоти моддист, ки мувофики тартиби мукарраркардаи конун яке аз узви оила ба узви дигари мухточ ёри медихад. Доираи шахсонеро, ки ба гирифтани А. хукук доранд ва доираи шахсоне, ки ба додани А. ухдадоранд, хамчунин андоза ва мухлати додани онро конун муайян мекунад. Андозаи …

АЛДОСТЕРОН (Aldosterone), электрокортин, алдокортин, гормони кишри гадуди болои гурда; мансуби кортикостероидхост. А. дар организм мубодилаи минералхоро танзим карда, минералокортикоиди асоси махсуб мешавад. А. соли 1952 дар шакли кристалли чудо карда шудааст. Онро с. 1959 В. Ветштетер синтез намуд. А. барои дар организм боздошта шудани ионхои натрий (Na+) ва тавассути пешоб, …