АНДИГОН, чашмаи минерали дар 3,5 км чан. шаркии ш. Вахдат. Оби минералии гидрогенсулфиди навъи Сочи – Митсеста. Аз пармачох (чук. 1800 м) ба микдори 4 л/сон. чорист. Харор. обаш дар сарчашма 540С; минералнокиаш 29 г/л; таркибаш хлориди натрию калсий дорад; обаш андаке радиоактивист. Хамчун оби шифобахш истифода мебаранд.

АНДРОЛОГИЯ (аз andros – мард ва …логия), як сохаи илми тиб, ки фаъоияти чинсии мардхоро аз нигохи физиологи ва маризи меомузад. Бино ба мукаррароти Созмони байналмилалии тандурусти вазифаи А. тахкики солимии насловарии мардхо махсуб мешавад. А. дар чор самт инкишоф меёбад: якум – омузиши ночурихои чинси, ки ба беморихои узвхои …

АНДРОГЕН, гормони чинсии мардхо, ки дар нутфадон хосил мешавад; А. хосияти тестостеронро дорост. А.-ро дар шакли кристалли аз нутфадони букка, нарён, харгуш, инчунин одам ба даст овардаанд. Он дар гадуди болои гурда низ хосил мешавад. А. ба инкишофи аломатхои чинсии дуюмини мардхо таъсири интихоби мерасонад (мас., ба овоз, устухонбанди, мушакхо, …

АНДАРОБ, чашмаи минерали дар нох. Ишкошим. Дар сохили рости д. Панч, 63 км дуртар аз маркази нохия, дар шафати рохи мошингарди Хоруг – Ишкошим вокеъ аст. Баландиаш аз с. б. 2300 м. Тобистон чашма зери оби дарё мемонад. Дебиташ – 0,2 л/сон., харор. обаш +13,5 – +14,20С. Дар таркиби оби …

АНГУШТЗАНи (Perkussio), перкуссия, яке аз усулхои муоинаи узвхои дарун. А.-ро дар тиб аз авв. а. 19 истифода мебаранд. Хангоми ба сатхи бадан ангушт задан, дар узвхои зери он харакатхои лаппишнок ба вучуд меоянд, ки садо ва давомоти муайян доранд. Мас., шуш, ки ковок ва пурхавост, садои возеху рушан мебарорад; чигар …

АНГУШТ, кисми интихои дасту пои одам ва хайвонот. А.-и одам бинобар рост будани комат ва ба узви кори табдил ёфтани даст куллан тагйир ёфтааст. А. кисми мухими даст буда, барои доштани чиз, ичрои амал ва г. хидмат мекунад. Сарангушт вазифаи идора карданро ба чо меорад, А.-и саббоба (А.-и ишорат) пас …

АНДРОСТЕРОМА, навъе аз омосхо. А.-хо нисбатан кам дучор омада, асосан хоси занхо (асосан то 35-сола) мебошанд. Дар мавриди А. микдори гормони чинсии мардона – андроген меафзояд. Дар натича дар занхо кабати равгани зери пуст кам, мушакхо калон, овоз дагал ва паст мешавад; дар бадан, дасту пой ва чехра муйхои сершумор …

АНЕСТЕЗИОЛОГИЯ (Anaesthesiologia; аз юн. anaisthesia – бехисси, карахти ва …логия), як фасли тибби амалист, ки масъалахои рафъи дард ва идораи фаъолияти хаётан мухими организм (нафаскаши, гардиши хун, мубодилаи моддахо ва г.)-ро тахия месозад. Баъзе усулхои А. ба табибони кадим маълум буд. Мас., онхо бо максади карахт кардан аз маводи мухаддир, …

АНЗОБ, чашмаи хунуки минерали, 95 км шимолтари Душанбе (8 км шимолтари агбаи Анзоб), дар сари рохи Душанбе – Хучанд, дар баландии 3179 м аз с. б. вокеъ аст. Дебиташ 0,5 л/сон., минералнокиаш 1,3 г/л. Оби А. дар таркиби худ гидрокарбонати калсий, магнию натрий дорад. Ад.: Чуршина Н.М., Минеральные воды Таджикистана, …

АНЕВРИЗМА (Aneurysma; ба маънои васеъ шудан), васеъ гаштани рагхои хун ё чавфи дил, ки дар натичаи ёзидан ва дамидани деворахои он ба вучуд меояд. А.-ро чун боди сактаи дил, атеросклероз, сифилис ва диг. беморихо, хамчунин натичаи захм (А.-и захми) медонанд. Маълум аст, ки нукси модарзоди девораи раг метавонад боиси пайдоиши …