Гуногун

Тараққиёти қувваҳои истеҳсолкунанда дар охири асри XIX – аввали асри XX зарурати пешрафти маорифро тақозо мекард. Мамдакатҳои пешқадами демократӣ аз ҳамин сабаб барои маорифи халқ маблағҳои калон ҷудо мекарданд. Дар ин мамлакатҳо аксарияти кӯдакону наврасон имконият доштанд, ки дар мактабҳо бепул таҳсил кунанд. Дар соҳаи маориф бештари мамлакатҳои Европа ва …

11 ноябри соли 1918 сарфармондеҳи артиши Фаронса маршал Фош дар стансияи Ротонд, воқеъ дар ҷангали Компъен, дар вагони худ вакилони Германияро қабул намуда, шартҳои Созишномаи сулҳро ба онҳо пешниҳод кард. Вакилони Германия ба акти таслимшавӣ имзо гузоштанд. Соати 11 пагоҳии ҳамон рӯз дар ҳаман ҷабҳаҳо оташбас эълон карда шуд. Бо …

Моҳҳои март-июли соли 1918 лашкари Германия дар маҳаллаҳои Аррасу Лафар ва дар Фландрия бар зидди лашкари Англия дар Шампам ва дар водии дарёи Марна бар зидди лашкари Фаронса 4 маротиба ҳуҷум кард. Дар ин ҳуҷумҳо лашкари Германия садҳо ҳазор нафар аскарҳои худро қурбон кард. Ба ин нигоҳ накарда дар ин …

3 ноябри соли 1918 дар бандари Кил баҳрнавардон шӯриш бардоштанд. Ин воқеа оғози инқилоби Германия буд. Рӯзи дигар шӯриш тамоми флотро дар бар гирифт. Дар зарфи якчанд рӯз инқилоб саросари мамлакатро фаро гирифт. Вазъияти ҳукуматдорони Германия хеле хавфнок шуд. Вилгелми II маҷбур шуд, ки ба Ҳолландия гурезад. 9 ноябр инқилоб …

Дар давраи ҷанг ҳукуматҳои мамлакатҳои иштирокчии ҷанг озодиҳои демократӣ – озодии маҷлису гирдиҳамоиҳо, озодии сухан, фаъолияти мақомоти намояндагии халқ ва муассисаҳои дигари демократиро маҳдуд карданд. Онҳо давлатро тавассути силоҳ идора мекарданд. Чунин ҳукуматҳо танҳо ба манфиати сармоядорони калон ва олигархияи молиявӣ хизмат карда метавонистанд. Табақаҳои дигари аҳолӣ бе ҳимояи давлат …

Аз сабаби ба итмом расидани захираҳо ва ҳаракати пурзӯри зиддиҷангии халқ дар Германия, Австро-Венгрия, Фаронса, Англия ва Русия вазъият тезу тунд шуд. Ҳукуматдорони ин мамлакатҳо умедашонро акнун аз ғалаба канда, роҳи аз ҷанг баромаданро мекофтанд, роҳбарони Германия дар бораи бас кардани ҷанг фикри хешро ба мамлакатҳои аъзои Антанта расонданд. Иттифоқчии …

Ҳукуматдорони Германия диданд, ки соли 1915 дар ҷабхаи шарқӣ бар зидди русҳо ба нокомӣ дучор шуданд, қарор доданд, ки аввал қувваҳои Фаронсаро дар муҳориба беҳолу бемадор карда, баъд зада дур партоянд. Барои ҳамин лашкари немисҳо 21 феврали соли 1916 аз самти Верден ба ҳуҷум гузашт. Дар ин ҷо ҳайати фармондеҳии …

Ситоди қувваҳои мусаллаҳи Германия нақшаи амалиёти ҳарбиро барои соли 1915 кор карда баромад. Мувофиқи он Германия қувваҳои асосии худро бар зидди Русия равон карданӣ буд. Моҳи феврал лашкари немисҳо дар Пруссияи Шарқӣ ба ҳуҷуми ҷавобӣ гузашт, моҳи март ба лашкари немисҳо муяссар шуд, ки дар он ҷо ба лашкари русҳо …

Давлатҳои ба ҷанг дохилшуда ҳар яке нақшаи ҷангии худро дошт. Германия аз рӯи “Нақшаи Шлиффен” амал мекард. Чунин номро ин наwша аз рӯи номи сардори Ситоди қувваҳои мусаллаҳи Германия Шлиффен, ки дар арафаи саршавии ҷанг вафот карда буд, гирифтааст. Мувофиқи ин нақша Германия, Белгияю Люксембургро, ки сарҳадҳояшон на онқадар мустаҳкам …

Ҳар як мамлакати ба ҷанг дохилшуда мақсадҳои истилогаронаи худро дошт. Империализми Германия иқтидори бузурги баҳрии Англияро ба нестӣ расонида, бо ҳамин рақобати вайро дар бозорҳои ҷаҳонӣ суст гардонда, нуктаҳои асосии такягоҳро дар баҳру уқёнусҳо ба даст дароварда, мустамликаҳои Англия, Фаронса, Белгия ва Португалияро ба фоидаи худ аз нав тақсим карда, …