Онҳо,  яке марди газгўшти сиёҳҷурда ва дигаре қадпасти кулўла , ки риши кўтоҳ қайчизадааш мисли ангишт сиёҳ буд, дар чойхонаи лаби рўд нишаста, чой менўшиданд. Марди газгўшт, ки Ёқуб Раҳмон ном дошт, чандин сол дар мактаби деҳа муаллиӣ карда, ҳамин қарибиҳо ба нафақа баромада буд. Ҳамнишасти ў – Ҳоҷӣ Халил …

Ҷавон дар дами ғори фарози кўҳ нишаста, ба деҳа менигарист. Дар поён деҳа бо боғоти сарсабзу хонаҳои бомҳояшон пасту баланд, дарёи тезоб, қабристони паҳновар ва пайроҳаҳои каҷу килебаш гўё ба ғанаб мерафт. «Ин қадар зебо, – аз дил гузаронд  ҷавон. – Чаро ман то имрўз чандин бор ба ин қулла …

Рўз рўзи хуб – эҳа, хуб чӣ! – олиҷаноб буд – на тасфону на сард, балки атрогини нарму форам. Вале табъи муфаттиши ҷавон хира. Дар андомаш ифодаи ранҷиш нақш баста буд. Гўё касе ўро сахт ҳақорат карда бошад. Наметавонист лаҳзаякеро бе фикру хаёл гузаронад. Чеҳраи ҷабрдида аз пеши назараш дур …

Чун фарёди ягона хурўси маҳалла, ки дар ошёнаи нуҳўми бинои рў ба рў мезист, аз фарорасии марги шаб дарак дод, бобои Сафар бо тарс аз болин сар бардошт. «– Оҳ! Дар хоб мондам!» – хитоб кард дар дил ў ва чанд лаҳза рўи ҷогаҳ гаранг нишаст. Сипас бо шитоб берун …

Ҳақ дар забони ҳақ теғ аст, дашна аст, Бар хуни мурғи ҳақ шабзод ташна аст. Гулрухсор   Офтоб ба ғуруб мерафт. Домани шафақ лолагун мегашту дили пирамард сиёҳ. Ва андак-андак умедаш ба сўз мубаддал мегашт. Ба ин мардум чи бало асар карда бошад? Ҳеҷ кас парвои ҳеҷ касро надорад. Инсоф, …

Имшаб ҳам Тоҷинисоро хоб набурд. Аниқтараш боз модарашро хоб диду бедор шуд ва дигар хоб накард. “ – Кай омадӣ?” – мепурсад модараш. Тоҷинисо нороҳат шуда: “ – Хеле шуд”, – мегўяд. “ – Ҳо! – чашмони модар калон кушода мешаванд. – Чаро маро хабар нагирифтӣ? Ман-ку дар ғами ту …

Вақте ки Шокир аз рўи одати деринааш: пас аз кор пои пиёда ба хонааш бармегашт, касе ўро фарёд кард. – Шокир! Шокир!.. Э, Шокир! Вай аз роҳ бозистода, ба қафо гашт. Ва Рауфро дид, ки бо қадамҳои бардаму қатъӣ сўи ў меомад. Вале чӣ карру фарре дошт ў! Сару либосаш …

Шаҳр чун баҳри азим шуру машғала дошт! Ва ду қатрае аз ин баҳр дар кўчаи калоне равон буд. Онҳо аз замин то осмон фарқ доштанд. Яке зебо, дигаре безеб. Зебо – духтар, безеб – ҷавон. Духтар чунон зебо буд, ки парӣ гуфтан кам мебуд, ҷавон чунон безеб буд, ки зишт …

Субҳи содиқ медамид. Партави ҳаётбахши офтоб оламро мунаввар менамуд. Мурғони чаман аз шодӣ нағмасароӣ менамуданд. Баргҳои дарахтон аз хурсандӣ чапак мезаданд. Дар ҳама ҷо нуру сафо ва шавқу шодӣ тантана мекард. Нолидани Боғигул ин ҳамаро барбод дод: – Орд кам монд… – Ором шав, ором! – гуфт Амон. – Ҳоламон …

Судя, марди миёнсоли кордида ҳуҷҷатҳоро ба рўи миз гузошт. Айнакашро аз ғилоф бароварда, бо даструймоли оҳарӣ бо диққати том пок кард. Сипас ба зану шавҳар нигоҳе карду бо таассуф сар ҷубонд. Пасон ҳуҷҷатҳои онҳоро аз наздаш дуртар тела дода, бо овози баланду бурро гуфт: – Даъвогар! Даъвогар – шавҳар, ҷавони …