Илм

МАРХАМ, навъе аз даво. Асоси М.-хоро равган (вазелин, ланолин, чарбуи хук ва г.) ва моддахои гуногуни доруи (ихтиол, сулфур, дерматол, дёгт, кислотаи салитсилат ва г.) ташкил медиханд. Таъсири М.-хо нисбат ба хамирахо амиктар аст. Хусусан М.-хое, ки дар асоси давохои гуногуни синтези тахия шудаанд, бештар истифода мегарданд; онхо ба пуст …

МАСОЛЕХИ ИЛОВАГИИ ХуРОКВОРи, моддахои табии ва синтезие, ки барои сифату таъми хос пайдо кардани хуроквори ба кор мебаранд; ахамияти гизои надоранд. М. аз руи таъинот ба чунин гуруххо чудо мешаванд: моддахое, ки гилзат (консистенсия) ва таъми хуроквориро бехтар мекунанд (моддахои рангбахш, хушбу, хуштаъму ширин, турш, шур ва г.); моддахое, ки …

МАСОЛЕХИ ЗАХМБАНДи, захмбанд, маводе, ки барои бастани чарохат ва тайёр кардани бандина истифода мебаранд. Ба сифати М. з. маъмулан пахта ва докаи тамйизшударо кор мефармоянд. Дар баробари ин бинти туршакл низ истифода мегардад. Салфетка, бинт ва ношиф (тампон) – ро аз дока тайёр мекунанд. Ба захм бевосита захмбанди тамйизиро мегузоранд; …

МАСКА, як навъ махсулоти хуроки. М. дорои кислотахои равгани, микдори зиёди фосфатидхо, витаминхо, ангиштоб, сафеда, об, намакхои минерали буда, организм онро ба осони хазм (то 95%) мекунад. Дар 100 г М. 730 ккал мавчуд аст. М. манбаи витамини А (ба хисоби миёна 0,6мг%) буда, витамини D (0,001 – 0,008 мг%), …

МАРЧУМАК (Fagopyrum sagittatum), гречка, зироатест маъмул. Пояаш сершохчаи сурхтоб, баландиаш 15 – 100 см. Баргаш секунчаи найзашакл, гулаш гулоби ё гулобии сафед, хушбуй, гултудааш хушашакл, мевааш чормагзаки секирра. М.-ро хануз 4 хаз. сол пеш кишт мекарданд. Дони М. 10 – 12% сафедаи хушхазм, 60 – 80% охар, 2,5 – 3% …

МАСТОДИНИЯ (Mastodynia), синадард, дард кардани пистон бар асари беморихои гуногуни гадуди шир. Дар бисёр холатхо М. бемориест, ки дар рузхои муайян – дар давраи кабл аз хайз падид меояд. Сабаби М. ихтилоли тагйироти гормони дар организм мебошад. Барои муоличаи М. кабл аз хама сабаби онро ошкор кардан лозим аст. Истифодаи …

МАСТАК (Thermopsis dolychocarpa), гиёхест бисёрсола. Аз 20 то 80 см кад мекашад. Пояаш сершохча, баргаш (дарозиаш 4 – 11 см) сепарраи думчадор (баргчахояш нештаршакл), гулаш калони зард, тухмаш бури зардтоб (вазни 1000 донааш 20 – 25 г); гилофакаш пахн, дарози байзашакл (2 – 11 см), сермуяку сертухм, нугаш дарафшмонанд. Апр. …

МАСТИТ (Mastitis; аз юн. mastos – пистон), синадард, газаки гадуди шир. Бемори, одатан, баъди чанд вакти кафидани нуги пистон ба вучуд меояд. Гадуди шир ногахон дард мекунад, варамида сахт ва пусти он сурх мешавад. Харорати бадан баланд гашта, табларза ба вучуд меояд. М. – ро, одатан, микробхои фасодзо ба вучуд …

МАСТи, мастшави, тагйири чараёни физиологи ва рухи, ки дар натичаи истеъмоли шароб ба амал меояд. Микдори муайяни алкухул хастагии рухиро як дарача кам карда, хисси хурсандиро ба вучуд меорад, кайфиятро хуш мегардонад. Чунин хиссиёт барои одам муваккати аст. Шахс баробари афзоиши микдори спирт ба хаячон меояд, кобилияти худназоратро гум мекунад, …

МАСОРИКА (Mesenterium) мезентерий, банди руда. М. рудахоро устувор ва дар холати овезон нигох медорад. М.-и одам чини шикамро дарбар гирифта, пояи хар як узви батнро, ки ба воситаи он узв ба девории чавфи шикам махкам мешавад, фаро мегирад. Вобаста ба узв М. номи иловаги дорад, мас., М.- и рудаи гафс, …