ДОРУХОИ МУСХИЛ, моддахое, ки дорухое, ки кашиши мушаки девораи руда (перисталтика)-ро таквият дода, ба хамин восита барои зуд холи шудани он кумак мерасонанд. Д. м.-ро хангоми кабзият, захролуди, инчунин дар аснои тайёри ба муоина ва чаррохии меъдаю руда таъин мекунанд. Д. м. ба тамоми рудахо таъсир мерасонанд. Дар мавриди кабзияти …

ДОРУХОИ МУКАВВи (Analeptica), аналептикхо, моддахое, ки ба системаи асаби маркази, махсусан ба марказхои нафасгири ва харакатдихандаи рагхо таъсири ангезишовар мерасонанд. Дар натича фаъолияти бахри хаёт мухими организм – нафасгири ва гардиши хун таквият меёбад. Ба Д. м. бемегрид, камфора, сулфокамфокаин, кордиамин, кофеин, этимизол мансуб мебошанд. Самараи Д. м. хусусан дар …

ДОРУХОИ КИРМРОН, моддахое, ки барои аз организм хорич кардани кирми бадан (гелминтхо) истифода мешаванд. Муоличаи гелминтозхо аз руи намуд (нематодозхо, сестодозхо, трематодозхо) ва чойгиршавии онхо дар организм – дохили руда ё берун аз он (чигар, шуш, мушакхо, майна ва г.) гузаронида мешаванд. Нематодозхои дохили руда – аскаридоз ва энтеробиоз бо …

ДОРУХОИ РуХАФЗО, моддахое, ки кобилияти кори фикри ва чисмониро баланд мебардоранд (мас., меридил, сиднокарб, сиднофен, кофеин ва г.). Д. р. хоболудиро бартараф карда, ба одам таъсири рухнавоз, хушхоли, бардами мерасонанд, хисси гуруснаги ва ташнагиро фуру менишонанд. Д. р.-ро хангоми афсурдарухи, сустию бехоли, карахти, суст шудани кобилияти кори, хоболуди таъин мекунанд. …

ДОФАМИН, медиатор, яке аз интиколдихандагони чунбаи асаб ба синапсхои силсилаи асаби маркази. Дар танзими тарашшухи адреналин ва норадреналин ширкат меварзад. Д. дар хучайрахои хромафиннии сохторхои махсуси магзи сар хосил мешавад. Нейронхое, ки Д.-ро ба сифати медиатор хангоми интиколи чунбаи асаб истифода мебаранд, дар майнаи мобайн ва гипоталамус чандин хаста ба …

ДОСТИЕВ Ашур Рачабович (тав. 15. 06. 1951, дехаи Дурбати нох. Хисор), чаррох, доктори илмхои тиб (1998), проф. (2004). Хатмкардаи факултаи муоличавии ДДТТ ба номи Абуали ибни Сино (1974). Духтур-интерн (1974 – 75) ва чаррохи дармонгох (1975 – 76), ординатор ва мудири шуъбаи чаррохии Беморхонаи марказии нох. Хисор (1976 – 79), …

ДОРУХОИ ЭХТИЧОБи, моддахое, ки бо об махлули ширешмонанд хосил менамоянд. Д. э. луобпарда ва пустро бо пардаи мухофиз пушонида, торхои асаби хисро аз таъсироти гуногун хифз мекунанд. Онхо барои табобати омоси узвхои хозима, захролуди аз ишкору баъзе моддахои сузонанда, зиёд кардани муддати таъсири давохои гуногун ва г. истифода мешаванд. Ба …

ДОРУХОИ ШОШАРОН, моддахое, ки ихрочи шошаро афзун мегардонанд. Дар ин бобат дорухои гуногуни синтези хеле босамар мебошанд. Онхо чараёни чаббиши баръакси ионхои натрий ва обро дар чуякчахои гурда суст ва микдори пешоби дар гурда хосилшударо зиёд карда, ихрочи зиёдатии ионхои натрию оби бо онхо пайвастро аз организм метезонанд. Дар баробари …

ДОРУХОИ ХУНБАНД, моддахое, ки хунравиро бозмедоранд. Д. х. ду хеланд: 1) дорухои таъсирашон чузъи – исфанчи гемостази (хамираи хушки масомадори тромбин, тромбокиназа), ки аз плазмаи хуни одам ё гов тайёр карда мешавад, дорухои рагтангкунанда (адреналин, изадрин, мезатон ва г.), «каламхои хунбанд»-е, ки аз зоки алюминию калий, сулфати алюминий ва оксиди …

ДОРУХОИ ХОБОВАР, моддахое, ки дар одам холати ба хоби табии наздик, хоби амик ва бардавомро ба вучуд меоранд. Меъёри ками Д. х. таскинбахш мебошанд. Онхо ба кисмхои гуногуни асабияи маркази таъсири боздоранда расонда, боиси хоб мегарданд. Ба Д. х. хосилахои бензодиазепин, мас., нитразепам (эуноктин), кислотаи барбитурат ё барбитуратхо, мас., фенобарбитал, …