Абулкосим Мансур ибни Хасани Туси, ки дар таърихи адабиёт бо номи Фирдавси машхур гардидааст, аз бузургтарин шоирони форсу точик буда, соли 934 дар дехаи Божи нохияи Табарони наздикии шахри Тус дар оилаи заминдор ба дунё омадааст. Давраи чавонии шоир нисбатан орому тинч буд ва Фирдавси аз ин имконият истифода бурда, …

АСТИГМАТИЗМ (Astigmatismus; а – хиссачаи инкори ва stigma – нукта), нукси биниши чашмро гуянд, ки дар мавриди он дурбини, наздикбини ва диг. иллатхои чашм дар як вакт зухур меёбад. Мас., дар биниши амуди чашм дурбин, дар биниши уфуки бошад, муътадил ва г. мешавад. Ин, одатан, ба хамидагии хархелаи карния, инчунин …

Речаи руз. Тавре ки зикр карда будем, системаи асаб хамаи холатхои физиологиро ба тартиб меандозад, алокаи организмро бо мухит таъмин менамояд. Вайроншавии фаъолияти системаи асаб боиси хар хел беморихо мегардад. Пешгири кардани он нихоят зарур аст. Яке аз мухимтарин чорабини ба речаи руз риоя намудан мебошад. Бо навбат иваз шудани …

АТЕРОМА (аз юн. athere – шула ва oma – омос), хосилаи омосшакли бехавф; хачман баробари тухми мург буда, дар пуст ё зери он пайдо мешавад. Сабаби А. баста шудани мачрои моддахоест, ки гадуди чарбу чудо мекунад. А. аз чарб, холестерин, хучайрахои пуст иборат аст. А. варам ва мадда карда хуснро …

Системаи асаби вегетативи (худмухтори). Дар аввали асри XIX олими франсави Ф.К. Биш вобаста аз ичроиши вазифаи худ системаи асаби вегетативиро кашф кард. Асаби вегетативи аз кисмхои маркази ва канори иборат аст. Кисми маркази — дар магзи cap ва хароммагз чойгир буда, канори бошад аз асабхо ва гиреххои асаби иборат аст. …

АТЕЛЕКТАЗИ ШУШ (аз юн. ateles – нопурра, чалла ва ektasis – ёзондан), бемории шуш, ки бинобар нарасидани хаво алвеолахо пуч мегарданд. Сабаби А. ш. руст шудани бронх ё фишор ёфтани шуш аст. Вобаста ба сабаб ва тарзи инкишоф А. ш. модарзоди ва гайримодарзоди мешавад. А. ш.-и модарзоди хоси навзодхо буда, …

«Барои чи як одами хуберо ба бронхоскопия равон меунед? – гуфта аксар вакт аз пульмонолог  ё аз чаррохи торакали (торакального хирурга) мепурсанд. Биёед мутахассисони сохахои чудогонаро (махсусро) пуштибони мекунем: ин тахкики инвазиви аст (яъне бронхоскоп ба даруни организми одам ворид мешавад), мехнати бронхоскопист бошад арзон намеистад, барои хамин хам агар …

АТАКСИЯ (аз а – хиссачаи инкори ва юн. taxis – сомон, тартиб), халал ёфтани созгорию низоми харакат; ба хамдигар мувофикат накардани фаъолияти мушакхо. Барои дуруст харакат кардан ва мувозинати чисм фаъолияти муштараки мушакхо зарур аст. Чунба (импулс)-хое, ки аз мушакхо, рагу пай ва банду бугум меоянд, тавассути хароммагз ба майна …

Чу огох шуд духтари Гаждахам, Ки солори он анчуман гашт кам. Гамин гашту барзад хуруше ба дард, Баровард аз дил яке боди сард. Зане буд бар сони гурде савор, Хамеша ба чанг андарун номдор. Кучо номи у буд Гурдофарид, Ки чун у ба чанг андарун кас надид. Чунон нангаш омад …

АСФИКСИЯ (Asphyxia, аз а – хиссачаи инкори ва sphyxis – набз), холати гарону хатарнокест, ки бинобар дар организм ногахон кам шудани оксиген ва чамъ гаштани гази карбонат руй медихад. Сабабхои А. чунинанд: 1) аз дарун баста шудани рохи нафас, мас., дар аснои рохи нафасро банд кардани чисмхои бегона, аз кабили …