Истиклолият маънои мустакилиятро дорад. Асосан калимаи «Истиклолият» ба мардум ё давлат мутаалик аст ва калимаи «Мустакилият» бошад ба ягон одам ва ё вазифаи ин ё он кас.
Истиклолият доштан маънои онро дорад ки давлат ё мардум (халк) новобаста аз карор ё фикри дигар давлату халкиятхо хулосаву харакатхои худро мустакилона кабулу амали месозад.
Истиклолиятро асосан давлатхо барои худ бо максади хифз ва таракки додани боигарии милливу худдудиашон истифода бурдани хастанд. Ба сифати боигарии милли ин забони милли, шумораи ахоли, иктисодиёт ва пули милли, фарханг ва санъат ва гайрахо мебошанд.
Истиклолияти давлат имрузхо асосан аз чониби якчанд давлатхо пазируфта шуданаш хело мухим аст ва барои хамин хам фикри чомеаи беруна нихоят зарур аст барои истиклолияти комил доштан. Агар давлат истиклолияти худро бо эътирофи дигар давлатхо дошта бошад дар тарракки кардани ин давлат заминаи мустахакам мавчуд аст ва агар эътирофи кишвархои зиёдро надошта бошад пас ба мубталои чангу кашамакашихо дарафтоданаш эхтимолияти зиёд дорад.
Истиклолият мафхуми «Сиёсиву хукукист» ва аз доштани он барои давлат як катор манфиат ва зарархо мавчуданд, аз чумлаи онхо.
Манфиат аз Истиклолият:
- Барои хифзи иктисодиёт, асъори давлати, марз, фарханг, илм ва дигар бахшхои сохаи хочагии шароити хуб фарохам мешавад;
- Дар рушди сохахои хочагии халк манфиатхои кариб хаммаи халку чамъият ба инобат гирифта мешаванд;
- Карор барои кабули хифзи табакахои гуногуни чомеъа тезтар кабул ва амали мешаванд;
Зарар аз истиклолият:
- Харочотхои маъмури барои давлат зиёдтар шуда ба бучаи давлат гаронии харочотхо эхтимолияти руй доданро дорад;
- Рушди бахшхои иктисодиёт метавонад суст шавад агар давлат хурд бошад.
Мустакилият чист?
Зери мафхуми мустакиялият асосан озодии як фард ё оиларо дар назар доранд. Масалан ага роила ба хона алохидаи худ сохиб шаваду сохиби даромаду харочоти шахси дошта бошад ва бе ичозату розигии диагрон хохишу амалхояшро ба сомон расонад пас чунин касро мустакил меноманд. Умуман калимаи мустакилият то солхои 1995 хамчун истиклолият маънидод мекардаднд вале солхои 2000-ум пас мафхуми мустакилияту истиклолят алакай алохида ва гугоногун маъниндод мешуданд.