Биология

Маҷмўи реаксияҳои синтези биологӣ мубодилаи пластикӣ ё анаболизм (аз юнонӣ anabole – авҷ) номида мешавад. Номи ин намуди мубодила моҳияти онро инъикос менамояд: аз моддаҳои содда, ки аз берун ба ҳуҷайра дохил мешаванд, моддаҳои монанд ба моддаҳои ҳуҷайра ба вуҷуд меоянд, яъне ассимилятсия мегузарад. Ҳамаи равандҳои мубодилаи моддаҳо дар ҳуҷайра …

Ҳар кас баъд аз намозҳои бомдод ва шом дар ҷойи намозхондааш нишаста, бо касе сухан накарда, ин дуоро даҳ бор бихонад, дар он шабонарӯз аз васвоси шайтон маҳфузу эмин хоҳад монд. Ва хонандаи ин дуоро ба ивази ҳар калимае даҳ аъмоли нек дар номаи аъмол навишта мешавад ва даҳ бадӣ …

Дар ҳуҷайра мутассил равандҳои синтези биологӣ мегузаранд. Бо ёрии ферментҳо аз моддаҳои соддаи хурдмолекула пайвастагиҳои мураккаби калонмолекула синтез мешаванд: аз аминокислотаҳо сафеда, аз моносахаридҳо ангиштобҳои мураккаб, аз асосҳои нитрогенӣ ва қандҳо нуклеотидҳо, аз онҳо кислотаҳои нуклеинӣ. Маҷмўи реаксияҳои синтези биологӣ мубодилаи пластикӣ ё ассимилятсия номида мешавад. Равандҳои муқобили синтез диссимилятсия …

Миқдори зиёди аминокислотаҳо, ки тавассути эволютсия интихоб шудаанд, бо кислотаҳои нуклеинат синтез гардида, бо як пайдарҳамии муайян дар сафедаҳо ҷойгир мешаванд. Дар занҷири полипептидӣ ба ҳар як аминокислота комбинатсияи иборат аз се нуклеотид – триплет рост меояд. Масалан, ба аминокислотаи систеин триплети АСА, ба валин – САА, ба лизин – …

Кислотаи рибонуклеинат монанди КДН полимер буда, мономерҳои он нуклеотидҳоянд. Асосҳои нитрогении се нуклеотид низ монанди нуклео тидҳои таркиби КДН (аденин, гуанин, ситозин) мебошанд: асоси нитрогении чаҳорум дар КРН ба ҷои тимин уратсил иштирок менамояд. Нуклеотидҳои КРН аз нуклеотидҳои КДН бо сохти ангиштобҳои таркибашон низ фарқ мекунанд; онҳо дар худ пентозаи …

Функсияи дуюми КДН – аз насл ба насл додани (гузаро-нидани) ахбори ирсӣ мебошад. Функсияи мазкур ба туфай-ли редупликасияи молекулаҳои модарӣ ва минбаъд ҷойгир-шавии молекулаҳои духтарӣ байни ҳуҷайраҳои наслӣ амалӣ мегардад (нигаред ба боби 5). Функсияи ниҳоии КДН аз он иборат аст, ки вай ба сифати матритса дар ҷараёни интиқоли ахбори …

Аҳамияти кислотаҳои нуклеинат дар ҳуҷайраҳои организм ниҳоят калон аст. Хусусияти сохти химиявии онҳо имконияти нигаҳдорӣ, гузаронидан ва интиқоли ирсиятро таъмин менамояд. Азбаски сабаби аксарияти хосиятҳо ва аломатҳо дар организми зинда сафедаҳо мебошанд, бинобар ин фаҳмост, ки устувории кислотаҳои нуклеинат – шарти муҳимтарини мўътадили фаъолияти ҳаётии ҳуҷайра ва тамоми организм ба …

Чарбҳо (липидҳо) пайвастагиҳои кислотаҳои калонмолекулаи равғанӣ ва спирти сеатомаи глитсерин мебошанд. Чарбҳо дар об ҳал намешаванд, онҳо гидрофоб (аз юнонӣ hydro -об ва phobos-тарс) мебошанд. Дар ҳуҷайраҳо ҳамеша моддаҳои дигари мураккаби бо ном липоидҳо низ вуҷуд доранд. Мавҷудияти чарбҳо дар ҳуҷайра нисбат ба массаи моддаи хушк то ҳадди 5-15% мерасад. …

Ангиштобҳо ё сахаридҳо моддаҳои органикӣ буда, бо формулаи умумии Сп(Н2О)m ифода карда мешаванд. Дар аксари ангиштобҳо адади молекулаҳои об ба миқдори атомҳои карбон мувофиқ мебошад. Аз ҳамин сабаб ин моддаҳоро карбогидрат ё ангиштоб номидаанд. Дар ҳуҷайраи ҳайвонот то 5% ангиштоб мавҷуд аст. Ҳуҷайраи растаниҳо ангиштоби бештар доранд, миқдори онҳо то …

Хосияти сафедаҳо. Сафедаҳо монанди дигар моддаҳои ғайриорганикӣ ва органикӣ як қатор хосиятҳои физикию химиявӣ зоҳир менамоянд, ки аз ташкилёбии структураи онҳо бармеояд. Пеш аз ҳама, сафедаҳо асосан молекулаҳои дар об ҳалшавандаанд, бинобар ин фаъолияти худро танҳо дар маҳлулҳои обӣ зоҳир карда метавонанд. Дуюм, молекулаҳои сафе дагӣ заряди калони сатҳӣ доранд, …