МУРЧ (Piper nigrum), фулфул, филфил, буттаест, ки пояи борики печанда дорад (дарозиаш то 12 м). Баргаш байзашакли думчадор, хӯшагулаш саракмонанд (дарозиаш 5 – 10 см), гулаш майдаи сафед ё зардтоб; аз вазиши бод гардолуд мешавад. Мевааш доначаи яктухма (диаметраш 3 – 5 мм), тунди сабз, баъди пухтан сурх мешавад. М.-ро …

МУСТАФОҚУЛОВА Намуна Иброҳимовна (тав. 18. 01. 1961, ш. Душанбе), доктори илми тиб (2010). Хатмкардаи ДДТТ ба номи Абӯалӣ ибни Сино (1984). Духтури минтақавии дармонгоҳи № 2 (1984 – 90), мудири шӯъбаи Беморхонаи клиникии ҷумҳуриявии № 3 (1990 – 96), ассистент (1997 – 2006) ва дотсенти кафедраи касалиҳои дарунии № 3 …

МУТАГЕНЕЗ (аз лот. mutatio – тағйирёбӣ ва юн. genesis – пайдоиш), раванди тағйироти ирсӣ – мутатсия, ки аз таъсири шароити табиӣ (худ аз худ) ё омилҳои гуногуни физикӣ ё химиявӣ (мутагенҳо) ба вуҷуд меояд. Асоси М.-ро тағйирёбии молекулаҳои кислотаҳои нуклеат, ки нигаҳдор ва ноқили ахбори ирсӣ мебошанд, ташкил медиҳанд. Ин …

МУТАТСИЯ (лот. Mutatio – тағйирёбӣ), тағйирёбии ҳомилини ахбори ирсии организм, ки ба рекомбинатсияи генҳо вобастагӣ надорад. Тамоми набототу ҳайвонот ба М. қобиланд. Тағйироти ногаҳонии ирсие, ки боиси пайдоиши организмҳои дорои хислатҳои нав мегарданд, кайҳо боз маълуманд. Чунончи, тағйири шакл ё ранги баргу меваи наботот, пайдо шудани болҳои иловагӣ дар ҳашарот …

МУТИЗМ (Mutismus; лот. mutus – гунг, лол), ҳолати маризиест, ки бемор ба суолҳо посух намедиҳад ва ҳатто бо имову ишора намефаҳмонад, ки хоҳиши сухан гуфтан дорад ё не. М. бисёр вақт баъди лат хӯрдани майна, осеби вазнини рӯҳӣ, сӯхтор, фавти шахси наздик ва ғ. падид меояд. Ҳангоми М. нутқ вуҷуд …

Моддаи 275-и Кодекси Меҳнат. Қоидаҳои тартиботи дохилии меҳнатии соҳибкорони инфиродӣ Соҳибкорони инфиродӣ мустақилона қоидаҳои тартиботи дохилии меҳнатиро бо назардошти талаботи Кодекси мазкур тасдиқ менамоянд.

Моддаи 274-и Кодекси Меҳнат. Муҳлати шартномаи меҳнатӣ байни соҳибкорони инфиродӣ ва кормандон Соҳибкорони инфиродӣ метавонанд шартномаи меҳнатиро бо кормандон ба муҳлатҳое, ки Кодекси мазкур муайян намудааст, банданд.

Моддаи 273-и Кодекси Меҳнат. Соҳибкорони инфиродӣ Соҳибкорони инфиродӣ шахсони воқеие мебошанд, ки аз лаҳзаи бақайдгирии давлатӣ ба сифати соҳибкорони инфиродӣ бе таъсиси шахси ҳуқуқӣ тибқи патент ё шаҳодатнома ба фаъолияти соҳибкорӣ машғул мешаванд.

Моддаи 272-и Кодекси Меҳнат. Пардохти музди меҳнати хизматчии гражданӣ Низоми пардохти музди меҳнати хизматчии гражданиро, ки аз ҳисоби буҷети давлатӣ анҷом дода мешавад, Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян менамояд.

Моддаи 271-и Кодекси Меҳнат. Кафолат ва ҷубронҳо ба хизматчии гражданӣ Ба хизматчии гражданӣ кафолат ва ҷубронҳои дар Кодекси мазкур ва дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинигардида татбиқ мегардад.