Яке мард буд андар он рўзгор Зи дашти саворони найзагузор, Гаронмоя(24)  ҳам шоҳу ҳам некмард, Зи тарси ҷаҳондор бо боди сард, Ки Мардос номи гаронмоя буд, Ба доду (25) деҳиш бартарин поя буд… Писар буд мар-он покдинро яке, К-аш аз меҳр баҳра набуд андаке. Ҷаҳонҷўйро ном Заҳҳок буд, Далеру сабуксору …

Диже буд, к-аш хондандӣ Сапед, Бад-он диж буд эрониёнро умед. Нигаҳбони диж размдида Ҳаҷир. Ки бо зўру дил буду бо гурзу тир. Ҳанўз он замон Гаждаҳам хурд буд, Ба хурдӣ гарояндаву гурд буд. Яке духтараш буд гурду савор, Бадандешу гарданкашу номдор. Чу Сўҳроб наздики он диж расид, Ҳаҷири диловар мар …

АСКАРИДАҲО (Ascarididae), як гурӯҳи лундакирмҳо, ки дар рӯда зиндагӣ мекунанд. Дарозии А.-и нарина 15 – 20 см ва модина 25 – 40 см мешавад. Аскаридаи модина дар як шабонарӯз то 250 ҳаз. тухм мегузорад. Аз тухмҳое, ки ба воситаи хӯрок ё об ба узви ҳозима роҳ меёбанд, кирмина (личинка)-ҳо ба …

АСКАРИДОЗ (Ascaridosis), бемориест, ки онро лӯндакирмҳо – аскаридаҳо ба вуҷуд меоранд. Аскаридаҳо кирмҳои калони гуногунҷинс буда, дар рӯдаи борики одам сукунат доранд. Одам ягона манбаи сироят аст. Аскаридаи модина дар як шаборӯз то 250 ҳаз. тухм мегузорад, ки бо пасафканди бемор хориҷ мешавад. Ҳангоми набудани ҳоҷатхонаҳои обод ва вайрон кардани …

АСКЛЕПИЙ (Asklepios), дар мифологияи Юнони Қадим худои тиб. Хизматгорони маъбадҳои А. – асклепиадҳо машғули санъати тиб буданд. Дар ин маъбадҳо мактабҳои тиббӣ таъсис ёфта, дар заминаи онҳо тибби Юнон дар замони худ ба авҷи тараққиёт расид. Дар Рими бостонӣ (а. 3 то м.) номи аслии А. ба Эскулап мубаддал гардид.

АСОБАҒАЛ, асо, олотест, ки ҳангоми беморӣ, иллати пой ё сутунмӯҳра роҳ рафтанро осон мекунад. А. имкон медиҳад, ки бори сутунмӯҳра ё пои маҷрӯҳ ба даст гузарад. А. ду хел мешавад: А.-е, ки барои панҷаи даст ва зери каш такягоҳ дорад ва А.-е, ки такягоҳаш барои панҷа ва банди даст аст. …

АСПЕРГИЛЛ (Aspergillus), як гурӯҳи занбӯруғҳои халтачадор – аскомисетҳо. А.-ҳо асосан ба тавассути конидия, ки спораи афзоиши ғайриҷинсии занбӯруғҳо мебошад, афзоиш мекунанд. Дар хоку деворҳои намнок, хӯрокворӣ ва ғ. инкишоф меёбад. Баъзе намудҳои А. (мас., А. fumigatus, A. glaucus, A. niger ва ғ.) бемориовар мебошанд. Онҳо ангезандаи аспергиллёз, бемориҳои занбӯруғии пӯст …

АСПЕРГИЛЛЁЗ (Aspergillosis), бемориест, ки асосан ба бронхҳои шуш осеб мерасонад. Ангезандаи А. занбӯруғҳои мағор мебошанд. Сироят дар натиҷаи нафас кашидани спораҳои занбӯруғ ҳангоми кор бо ғалладонагиҳои мағорзада ба вуқӯъ мепайвандад. А. бисёр вақт дар заминаи бемории сил, саратони шуш, бронхоэктаз, киста ва ғ. пайдо мешавад. Табу тасф кардани одам, сурфа, …

АСПИРАТСИЯ (аз лот. aspiratio – нафаскашӣ), 1) ба воситаи асбобу ускунаҳо берун кашидани моеъ ё ҳавое, ки дар натиҷаи бемориҳои гуногун дар ҷавфи бадан, банду буғум, римхона ғун шудааст. 2) Ҳангоми нафасгирӣ ба роҳи нафас афтодани ҷисмҳои бегона, зарраҳои ғизо, хун, дандонҳои сунъӣ ва ғ.; дар мавриди беҳуш будани бемор …

АССЕНИЗАТСИЯ (Assanatio; аз франсавии assainissement – тоза кардан), ғун овардану безарар гардондани наҷосат дар маҳалҳое, ки қубури гандоб (канализатсия) надоранд. А. таҳти назорати идораҳои хоҷагии коммуналӣ мебошад. Барои ҷамъоварии наҷосат аз чоҳи халоҷо ва барои гандобҳо аз чоҳе, ки дар рӯи ҳавлӣ канда шудааст, истифода мебаранд (онҳоро моҳе ду бор …