ZANJABIL (Zingiber offisinale), garmdoru, rastaniest bisyorsola. Balandiash to 1 m; reshapoyai sergusht, bargi neshtarshakl, guli bunafshtobi zard, khushaguli sarakmonand dorad. Bekhi Z. khushbuy va tund buda, az ravgani efir va payvasti fenolii gingerol iborat ast. Bekhi khushki Z.-ro dar sanoati khurokvori istifoda mebarand. On vobasta ba tarzi istehsol safed (az …
Mufassal »Yearly Archives: 2018
ZANGILA
ZANGILA (Scorbutus), singa, skorbut, yak nav bemori; avitaminoz yo gipovitaminozi S dar davrai vozeh ba mushohida rasidani padidahoi bolini (kliniki)-i onho. Binobar dar organizm kam budan yo narasidani kislotai askorbinat tashakkuli unsurhoi gunoguni boftahoi payvandi, az jumla kollagen, khalal yofta, boisi sust shudani ustuvori va afzudani nufuzpazirii devorai ragho, khunshori, …
Mufassal »ZANBuRUGCHOY
ZANBuRUGCHOY, nave az nushokihoi halovatbakhsh. Onro bo rohi dar choy parvarish kardani zanburughoi khamirturush tahiya mesozand. Bo nomhoi zanburugi lioni, hindi va yaponi niz mamul ast. Hamchunin onro chun zanburugi bahri va manjuri nom mebarand. Z. zohiran ba meduzai rui ob monand ast. Bo maqsadi tayyor namudani Z. banka (odatan …
Mufassal »ZANBuRUGHOI MIKROSKOPi
ZANBuRUGHOI MIKROSKOPi, yak guruhi kaloni rastanihoi darajai past. Aksariyati muhaqqiqon bar in aqidaand, ki Z. m. az obsabzho ba vujud omadaand, zero ba onho bagoyat monand meboshand. Z. m. olidaraja (askomitsetho) va pastdaraja (magorhoi mukori) meshavand. Aksariyati Z. m. az moddahoi organikii fosidshudai naboti yo hayvoni gizo megirand, yane onho …
Mufassal »ZANBuRUG
ZANBuRUG qorch, samorug, rastanihoi darajai past, ki khlorofill nadorand. Dar qatori olami nabotot va hayvonot Z.-ho niz yak olami mustaqili tabiati zinda ba shumor meravand. To ba qaribi Z.-ro ba olami nabotot nisbat medodand, ammo badi muayyan kardani tafovuti bayni gizoi rastaniho va Z. onro hamchun olami mustaqili tabiat judo …
Mufassal »ZANBuRI ASAL
ZANBuRI ASAL (Apis mellifera), hasharotest pardabol. Dar bisyor kishvarhoi jahon mamul ast. Oilai Z. a., odatan, az modarzanbur (shohzanbur), dahho haz. zanburhoi kori va chand haz. narzanburho iborat meboshad. Badani Z. a. az sarsina va shikam, ki bayni ham mutaharrik payvast shudaand, tarkib yoftaast. Dar hardu tarafi sar 2 chashmi …
Mufassal »ZAMCH
ZAMCH, zok, kristallogidrati namakhoi duchandi sulfat, formulai umumiashon Me2ISO4 • Me2III(SO4)3 • 24H2O yo MeINeIII(SO4)2 • 12H2O, dar injo MeI, MeIII – kationi metallhoi yak va sevalenta (mas., Z.-i alyuminiyu kaliydor K2SO4 • Al2(SO4)3 • 24H2O. Elementhoi nodirzamini sevalenta Z. hosil namekunand. Z. dar sharoiti muqarrari sobit boshad ham, hangomi …
Mufassal »ZARDISPAND
ZARDISPAND (Adonis turkestanicus), guli zardak, giyohest bisyorsola. Az 30 to 80 sm qad mekashad. Poyaash bisyor, rosti kamshokhcha. Barghoi qismi poyoni poya pulakchavii burrang, barghoi bolo kaloni parmonand; gulash zardi baland. Iyun – iyul gul karda, iyul – avg. tukhm mebandad. Dar alafzor, archazorho, margzor va dig. joyho (dar balandii …
Mufassal »ZARDAJuSH
ZARDAJuSH (Pyrosis), hissi turshi va suzishest, ki beshtar dar qismi poyonii surkhruda dar natijai ba on guzashtani shirai meda ba vujud meoyad. Sababi Z. az had ziyod angezish yoftani luobpardai surkhruda, ikhtiloli kori meda va g. meboshad. Z. beshtar hangomi barziyodii turshii shirai meda ruy medihad, ammo dar asnoi norasoi …
Mufassal »ZARIFOV Soib
ZARIFOV Soib (tav. 15. 02. 1943, noh. Ayni – 12 03 2010, Dushanbe), jarroh, doktori ilmhoi tib (1998). Hatmkardai fakultai muolijavii DDTT ba nomi Abuali ibni Sino (1966). Sardukhturi dispanseri ziddi bemorihoi sili sh. Regar (holo Tursunzoda; 1966 – 69), ordinatori kliniki oid ba ikhtisosi jarroh (1969 – 71) va …
Mufassal »