Маданият ва санъат

Дар эчодиёти Шохин достони «Лайли ва Мачнун» аз чанд чихат мухим ва арзишманд аст. Аз як тараф, пазируфтани суннати адаби ва иртиботи у ба эчодиёти пешиниён муайян карда шавад, аз тарафи дигар, сахму хиссаи Шохин дар эчоди маснавихои ишки-лирики маълум мегардад. Инчунин барои донистани пояи шоири ва хунари эчодии шоир …

Маснавии «Тухфаи дустон» дуюмин асари калони Шохин буда, дар пайравии «Бустон»-и Саъдии Шерози таълиф шудааст. Ин асар нотамом аст. Шохин онро дар мавзуи панду андарз, мавъизату насихат ва умуман тарбияи инсон хостааст эчод намояд. Вале шоир мебинад, ки тавассути андарз сиёсатмадорони асрро бо рохи рост хидоят кардан махол ва хатто …

Харифи табъи расои ту кас нашуд, Шохин, Зи бас ягонаи офох дар сухандонист. Шамсуддин Шохин дар адабиёти нимаи дуюми асри XIX яке аз он шоиронест, ки дар хамаи навъхои шеър эчод кардааст. Тозакрихои Шохин дар касида, газал, китъа, рубои, тарчеот, мусаммати мухаммас, маснави ва гайра хеле устодона аст. Шохин аз …

Шамсуддин Мухаммад махдуми Шохин соли 1859 дар Бухоро, дар оилаи мулло Амони Хатлони таввалуд шудааст. Мулло Амони Хатлони дар овони чавони барои илмомузи ба Самарканд омада, баъди ду соли тахсил азми Бухоро намуда, дар ин маркази илмию адабии Мовароуннахр мадрасаро хатм мекунад. Пас аз хатми мадраса Мулло Амон чанд муддат …

Ба навиштан натавон шеъри маро кард тамом, Гарчи з-ошуфтадили завки сухан кам дорам. Осори Шамсуддин Шохин ба таври нисбатан чомеъ танхо пас аз 42 соли вафоти шоир гирдовари шудааст. Дар мероси адабии лирикии Шохин чои асосиро, пеш аз хама газал ишгол менамояд. Пас аз газал касида, рубои, китъа, мусаммати мухаммас, …

Донишмандони илми кофия вобаста ба иштироки харфхо, харакатхои кофия ва мавкеъи харфи рави 25 навъи кофияи пурбахоро чудо кардаанд, ки дар шеъри шоирони гузашта ва имрузаи форс – точик мавриди истифода карор гирифтаанд. Мо дар дарси гузашта дах навъи кофияи пурбахоро бо мисолхои шеъри шарх додем. Холо понздах навъи онро …

Яке аз шоирони хушзавки нимаи дуюми асри Х1Х-1-8 Абдулкодирхоча Савдо дар рушди адабиёти давр сахми сазовор гузоштааст. У асосан шоири газалсаро буда, дар тахаввули навъхои адабии дигар низ хиссагузор аст. Абдулкодирхочаи Савдо дар Бухоро ба дунё омадааст ва санаи валодати уро миёнаи солхои 1823-1825 мукаррар кардаанд. Тибки шаходати Возех дар …

Дигар аз асархои Ахмади Дониш, ки дар он афкори сиёсиву ичтимои ва маорифпарварии у хеле дакику амик баён шудааст, «Рисолаи таърихи»-и мутафаккир мебошад. Рисолаи мазкур кисмати аввали асарест, ки Ахмади Дониш онро тамом карда натавонистааст. Азбаски асар нотамом мондааст, мухаккикон вобаста ба мазмуну мундаричаи он ба ин асар унвонхои «Таърихча», …

Дар боло гуфтем, ки вобаста ба харфи рави ва иштироки харфхои дигар кофияро ба ду навъ чудо мекунанд: кофияи мукайяд ва кофияи мутлак. Кофияи мукайяд ва кофияи мутлак ба харфи рави вобаста аст. Агар баъди харфи рави, харфи дигаре наомада бошад, онро р а в и и м у- к …

Чараёни маорифпарвари яке аз дастовардхои таърихии адибони точик дар адабиёти нимаи дуюми асри XIX ба шумор меравад. Хидмати таърихии Ахмади Дониш аз он иборат аст, ки у тавассути эчодиёти худ ба зухуру ташаккули чараёни маорифпарвари бунёд гузошт. Ахмади Дониш афкори маорифпарвариро хам ба воситаи эчодиёти худ, хам ба воситаи хамфикронаш …