ГАДУДХОИ ЛУОБ, гадудхое, ки луоби махсус хорич мекунанд. Луоб луобпардахоро аз хушкидан нигох медорад, аз таъсироти физики ва химияви хифз мекунад. Усораи Г. л. дорои мутсин, ферментхои хозима, моддахои мухофиз ва баъзе моддахои табиаташон гормони мебошад; он метавонад заррахои чангу микроорганизмхоро чаббида гирад. Вобаста ба сохт ва намуд Г. л. …

ГАДУДИ ШИР (Glandula mammaris), гадудест, ки дар ниёми мушаки калони сина дар байни кабургахои III ва VI чойгир аст. Г. ш. аз 15 – 25 хиссача иборат буда, мачрои онхо (роххои шир) дар сурохи пистон боз мешавад. Г.ш.-ро артерияхои байни кабургахо ва сина (дохили ва беруни) бо хун таъмин месозанд. …

ГАДУДИ ЧОГАР (Thymus), гадуди душоха, тимус, гадудест, ки дар кисми болои миёндевори пеш чойгир буда, ташаккул ва фаъолияти силсилаи иммунитетро танзим мекунад. Андозаи хиссахои рост ва чапи Г.ч. гуногун мебошад; баъзан дар байни онхо хиссаи изофи низ ба мушохида мерасад. Г. ч. узви паренхимави аст; аз гилофак таворахо руста, паренхимаи …

ГАДУДИ СИПАРШАКЛ (Glandula thyroidea), гадуди усораи дохили. Барои танзими мубодилаи моддахо ва энергия дар организм ахамияти калон дорад. Дар кисми пеши гардан чойгир аст. Г. с. аз ду хисса иборат буда, байни хам бо гардана (тангчо) васл гаштаанд. Канорхои болои хиссахои Г. с. бо ханчара тамос дошта, гардана аз пеш …

ГАДУД, без, узвхои хайвонот ва одам, ки моддахои махсус (гормонхо, луоб, оби дахон, мушк ва г.) хосил ва хорич мекунанд. Махсули Г. дар функсияхои гуногуни физиологи ва биохимиявии организм иштирок менамоянд. Г.-хое, ки махсулашонро тавассути мачро ба руи пуст ё пардахои луоби хорич мекунанд, гадудхои усораи беруни ё экзокрини номида …

ГАФФОРОВА Матлуба Абдузунуновна (тав. 04. 08. 1954, ш. Душанбе), духтури беморихои гушу гулу ва бини, доктори илмхои тиб (1995), проф. (1999), Аълочии маорифи ЧТ (2006). Хатмкардаи ДДТТ ба номи Абуали ибни Сино (1977). Ординатори клиникии кафедраи беморихои гушу гулу ва бинии ДДТТ (1977 – 79), духтури беморихои гушу гулу ва …

ГАСЛИ МАХБАЛ, бо обдуздак шустани махбал; тадбирест, ки факат бо тавсияи духтур дар мавриди беморихои газаковари музмини узвхои таносули занона ба кор мебаранд. Гасли мунтазами махбал бидуни маслихати духтур (мас., барои дучон нашудан) мумкин аст боиси тагйири мухити он гардад, муковиматро бар зидди микробхои бемориовар заиф намояд. Барои Г. м. …

ГАРМАШ (Alcea nudiflora), гулхайрии сафед, гиёхест бисёрсола. Пояаш рост; аз 30 см то 2 м кад мекашад. Баргаш калон (дарозии думчааш то 20 см, бари пахнакаш 3 – 18 см), мудаввар. Гулаш сафед, кифшакл. Тухмаш гурдашакли сиёхтоб. Моххои май – сент. гул карда, тухм мебандад. Г. дар аксар нохияхои Точикистон …

ГАРК ШУДАН, дар об ва баъзе моеъоти дигар фуру рафтани одам. Дар натичаи Г. ш. фаъолияти узвхои зарури сахт ихтилол меёбад (мас., системаи асаби маркази, узвхои нафас, системаи хунгард ва г.). Аксар вакт одамон хангоми дар чойхои кушод оббози кардан гарк мешаванд. Мувофики маълумоти Федератсияи байналхалкии шиновари хар сол дар …

ГАРИЗА, инстинкт, рафтори модарзоди хайвоноту одам, ки барои мутобикат дар шароити муайяни хаёт нигаронида шуда, зери таъсири эхтиёчи биологи (гизо, алокаи чинси ва г.) рух менамояд. Г. аз омезиши чузъхои модарзоди ва гайримодарзодие, ки дар чараёни инкишофи фардии организм хосил шудаанд, иборат аст. Аз ин сабаб на дар бораи Г., …