ЗАХРИ ЗАНБуР, апитоксин, махсули гадуди неши занбури асали коргар. Аз сафедаи фаъоли биологи (мелиттон), ферментхо (гиалуронидаза ва фасфолипазаи А), кислотахои органики, систамин ва диг. моддахо иборат аст. З. з. хосияти ангезишовари, рафъи илтихоб ва холинолизи дошта, лахтабанди ва холестерини хунро кам, гемоглобинро зиёд мекунад. З. з. барои муоличаи беморихои тарбоди, …

ЗАХР (Toxinum), саммхо, токсинхо, моддахои химияви ва маводи гуногуни табии, ки хангоми ба организм рох ёфтан, боиси захролуди ва хатто марг мешаванд. Вобаста ба пайдоиш ду навъи З.-хоро фарк мекунанд: табии (З.-и наботот, хайвонот, микробхо, минералхо) ва сунъи ё химияви. Мувофики сохти химияви З.-хо одди (кислотаи синил, пайвастхои симоб ва …

ЗАХМ (Vulnus), чарохат, осеб дидани бофтахост, ки аз он пуст, луобпарда, мушак ва г. иллат меёбанд. Аз яраи чукур нафакат пусту гози тахти он, балки мушакхо, устухонхо, асабхо, пай, бандакхо, баъзан рагхои калони хун низ зиён мебинанд. Агар захм чукур ва ба ягон чавф (шикам, косаи сар ва г.) сар …

ЗАЪФАРМА, зард гаштани бофтахои организми одам бинобар афзудани пигменти талха – билирубин ё махсули мубодилаи он дар хун. Ниг. низ Зардпарвин.

ЗАХРШИНОСи (Toxicologia), токсикология, илмест оид ба хосиятхои физики ва химиявии захрхо, тарзи таъсир ва тагйироте, ки онхо дар организм ба вучуд меоваранд. З. воситахои пешгири ва табобати захролуди, инчунин имконияти дар сохахои гуногуни хочагии халк истифода бурдани захрхоро дарёфт мекунад. З. аз руи вазифа ва усулхои тадкик бо фармакология сахт …

ЗАХРХОИ САНОАТи, моддахои химиявие, ки хангоми риоя накардани коидахои техникаи бехатари ва гигиенаи мехнат ба организми одам зарар мерасонанд. Таъсири З. с. фаври ё тадричи мешавад. Мукаррар гаштааст, ки микдори ками моддахои зарарноки махлул ё хаво нисбат ба захираи доимии худи хамон захрхо (дар тули як вакт) ба организм бештар …

ЗАХРХОИ КИШОВАРЗи, моддахои химиявие, ки барои нест кардани хашароти зараррасон, кана, хояндахо, кирм, нармбаданхо ва тукумшуллукхо, хамчунин дар мубориза бо касалихои занбуругии растани, махви алафхои бегона, резондани барги растанихо, гулу гурраи зиёдати, хушконидани растанихо истифода мешаванд. Аксарияти З. к. барои одамон ва хайвонот зарар дошта, вайрон кардани меъёру коидахои истифодаи …

ЗАХРОЛУДи АЗ ШАРОБ. Дар зиндаги аз шароб гирифтори захролуди шудан ходисаи мукаррарист. Шароб захри таъсираш наркози буда, одамро нафакат маст, балки захролуд низ мекунад. Ин, одатан, пас аз истеъмоли микдори зиёди шароб (бештар аз 500 мл) ба амал меояд. Вале дар ашхосе, ки аз сабаби бемори заиф ва хеле хаста …

ЗАХРОЛУДи АЗ ХАЙВОНОТ. Хар сол дар чахон аз газидани морхои захрдор 30 – 40 хаз. наф. одам ба халокат мерасад. Дар ИМА соле то 50 млн ходисаи газидани хашароти бандпой (ору, тортанак, каждум ва г.) ба кайд гирифта мешавад. Окибати марговари неш задани орухо назар ба газидани чарангмор се маротиба …

ЗАХРОЛУДи АЗ РАСТАНИХО. Захролудии шадид аз растанихои захрнок намуди маъмули захролуди аз хуроквори мебошад. Чунин захролуди бештар дар мавсими гарми сол – бахор, тобистон ё тирамох дар байни сайёхоне, ки хаёти худро дар хатар монда, растанихо ё занбуругхои ношиносро дар хурок истифода мебаранд, инчунин дар коллективхои кудаконе, ки тобистон ба …